اعداد و ارقام شگفت‌آور: از سکوت ساکت تا فریاد فرهاد

به گزارش "ورزش سه"، رقابت‌های لیگ امسال در میانه‌های تابستان آغاز شد و تفاوت‌های قابل توجهی نسبت به چند دوره اخیر گذشته لیگ برتر داشت از حضور حداقل چند هفته‌ای تماشاگران در استادیوم‌ها گرفته تا حضور پرتعداد مهره‌های خارجی روی نیمکت و درون زمین، همه و همه تفاوت‌هایی بود که لیگ امسال در مقایسه با چند دوره اخیر خود داشت که هر کدام هم جذابیت‌های خاص خود را به همراه داشتند اما در این بین همچنان هواداران فوتبال شاهد برخی اتفاقات تکراری هستند و برخی نشست‌های خبری و مصاحبه‌ها برای آن‌ها تعریفی فوتبالی و خاص از واژه دژاوو دارد، همان بهانه‌های همیشگی و همان گلایه های‌ تکراری...
حتی حضور پرتعداد مهره‌های خارجی در لیگ امسال هم نتوانسته از گلایه‌های سرمربیان، بازیکنان و مدیران کم کند و گاهی شاهد بودیم که حتی سرمربیان خارجی نامدار لیگ برتری هم پس از هر ناکامی کوچک، گلایه‌ها و بهانه‌های بزرگی را جور کرده و تحویل هواداران فوتبال داده‌اند.

به دلیل برگزاری مسابقات جام جهانی در ایستگاه یازدهم، لیگ برتر به‌طور موقت متوقف شده تا با وقفه‌ای طولانی پس از برگزاری فینال جام جهانی دوباره از سر گرفته شود. وقفه به وجود آمده فرصت خوبی را فراهم کرد تا به مسائلی بپردازیم که سابقا کمتر مورد توجه و بررسی قرار گرفته‌اند، یکی از این مسائل، گلایه‌ها و اعتراض‌هایی است که مربیان لیگ برتری در کنفرانس‌های خبری بعد از بازی به آنها اشاره می‌کنند. 
•  در این مقاله، قصد داریم تا تحلیلی از تمامی کنفرانس‌های خبری بعد از بازی فصل گذشته (بیست و یکم) و این فصل (تا انتهای هفته یازدهم) ارائه دهیم و به طور دقیق به این بپردازیم که در نشست‌های سرمربیان و مربیان لیگ برتری چه می‌گذرد.
•  
*فصل 1401-1400 (لیگ بیست و یکم)
طبق بررسی صورت گرفته، در فصل گذشته، به طور کلی سرمربیان و مربیان لیگ نسبت به ۴۴ مورد مختلف از "عدم استفاده از موقعیت‌ها"، "داوری"، "بدشانسی" گرفته تا "دست‌های پشت پرده"، "برنامه فوتبال برتر" و "بازیکنانشان" اعتراض و گلایه داشتند که نتایج کلی این بررسی را در ادامه می‌بینید.

جنس گلایه در نشست‌های پس از بازی:
عدم استفاده از موقعیت‌ها:                                                                       115
داوری و کمیته داوران:                                                                             108
کمبود بازیکن (به‌خاطر مصدومیت، محرومیت، کرونا، یارگیری ضعیف و...):          95
اشتباهات فردی بازیکنان و بی‌تجربگی آن‌ها (هنگام دفاع):                              56
کیفیت بد زمین مسابقه:                                                                          46
سازمان لیگ و فدراسیون:                                                                         30
بدشانسی:                                                                                            26
مشکلات مالی:                                                                                       18
مسئولان استانی:                                                                                    12

باتوجه به اطلاعات فوق، در کنفرانس‌های خبری بعد از بازی، مربیان لیگ بیشترین میزان گلایه (115 مرتبه) را نسبت به فرصت‌سوزی شاگردان خود داشتند و در رتبه بعدی، اعتراضات به داوری و کمیته داوران قرار دارد که در 108 کنفرانس خبری تکرار شده است. در 95 نشست، مربیان از کمبود بازیکن به‌خاطر مصدومیت، محرومیت و کرونا، یارگیری و.... شکایت کردند و در 26 مورد نیز، تیم خود را بدشانس نامیدند. همچنین، در 56 کنفرانس، مربیان اشتباهات فردی بازیکنان و بی‌تجربگی آنها را مورد انتقاد قرار دادند و "کیفیت بد زمین مسابقه"، "سازمان لیگ و فدراسیون"، "مشکلات مالی" و "مسئولان استانی" نیز جزو پرتکرارترین موارد اعتراضی مربیان بودند. لازم به ذکر است که مواردی که زیر ۱۲ بار در نشست‌ها، تکرار شده‌اند در اینجا ذکر نشدند.

*محرم نویدکیا، در قعر، مهدی تارتار در صدر
در خصوص مربیان، مرحم نویدکیا (سرمربی وقت سپاهان) و مجتبی حسینی (سرمربی پیکان)، بیشترین تعداد مشارکت در کنفرانس‌های خبری پس از بازی را با ۳۰ مرتبه حضور داشتند. نکته جالب در خصوص محرم این است که از ۳۰ بار حضورش در این کنفرانس‌ها، فقط و فقط یک‌بار به مسئله داوری اعتراض داشته و عمده گلایه‌های نویدکیا به مسائل درون تیمی و باشگاهی خلاصه شده است. امیرقلعه نویی (سرمربی گل‌گهر) و سولدو (سرمربی وقت تراکتور) نیز مانند محرم تنها یک مرتبه در نشست‌های پس از بازی به داوری اعتراض کرده‌اند اما این دو مربی در کنفرانس‌های کمتری نسبت به نویدکیا حضور داشته‌اند. در مورد قلعه نویی، اگرچه او به داوری اعتراض کمتری داشته اما از هر فرصتی که در اختیارش بوده نسبت به "7 امتیاز کسر شده از گل گهر" گلایه کرده و جمعا 8 بار نسبت به این مسئله در نشست‌های پس از بازی معترض بوده است. امتیازات کسر شده‌ای که با افزایش تعداد کنفرانس‌های این مربی افزایش می‌یافت.

پس از محرم نویدکیا، امیر قلعه نویی و سولدو، نوبت به رسول خطیبی (سرمربی وقت آلومینیوم) و ساکت الهامی (سرمربی وقت نساجی) می‌رسد که تنها ۳ مرتبه به داوری معترض بوده‌اند. نکته جالب این آمار قرار گرفتن ساکت الهامی در میان مربیانی است که کمترین اعتراض را به داوری داشته‌اند. ساکتی که در دو سه سال اخیر همواره وجه ناساکت شخصیتش رسانه‌ای شده است.

البته ذکر این نکته هم خالی از لطف نیست که ساغلام، دیگر مربی خارجی تراکتور نیز تنها یک مرتبه به داوری اعتراض کرده، اما تعداد دفعاتی که او در کنفرانس‌های خبری بعد از بازی حضور داشته، 8 مرتبه بوده است. همچنین، مجتبی حسینی در 11 نشست خبری بعد از بازی، هیچ‌گونه اعتراض و گلایه‌ای را مطرح نکرد تا ازین لحاظ صدرنشین جدول مربیان باشد.

در صدر جدول معترضین به مسائل داوری، مهدی تارتار (سرمربی ذوب آهن) با 11 بار اعتراض و پس از او، رضا عنایتی (سرمربی وقت هوادار) و علی کلانتری (سرمربی وقت فجر) با 9 بار اعتراض به طور مشترک در رده دوم ایستاده‌اند و در رده سوم نیز فرهاد مجیدی و مجتبی حسینی مشترکا با 8 مرتبه اعتراض قرار گرفته‌اند.

*گلایه‌های یحیی و فرهاد
یحیی گل محمدی نیز در این کنفرانس‌ها گلایه‌های خود را مطرح کرده که به ترتیب پنجره بسته (5 بار)، عدم بهره‌مندی از موقعیت‌ها (5 بار)، مشکلات مالی (5 بار) و داوری (4 بار) جزو پرتکرارترین آنها بوده‌اند. از سایر گلایه‌های یحیی می‌توان به "دست‌های پشت پرده برای عدم قهرمانی پرسپولیس"، "از دست دادن بازیکنان کلیدی فصل قبل و تغییرات زیاد نسبت به فصل گذشته" و همچنین "فشردگی مسابقات لیگ" اشاره کرد.

فرهاد مجیدی و دراگان اسکوچیچ. این مصاحبه پس از بازی هوادار دلخوری شدیدی بین طرفین ایجاد کرد.

البته در کنفرانس‌های استقلال هم، یک بار توسط فرهاد مجیدی و همچنین یک بار توسط صالح مصطفوی به "وجود اراده‌ای برای عدم قهرمانی استقلال" اشاره شد که به نظر می‌رسد تیم‌هایی که برای قهرمانی می‌جنگند وقتی تحت فشار قرار می‌گیرند به این سبک گلایه‌ها روی می‌آورند. در کنفرانس‌های فرهاد، به‌جز مسئله داوری که به آن اشاره شد، "عدم بهره‌مندی از موقعیت‌ها"، "کیفیت بد زمین مسابقه"، "حضور تماشاگران حریف علی رغم ممنوعیت حضور تماشاگران"، "عدم حضور استقلال در لیگ قهرمانان" و "سرباز شدن دو مدافع تیمش"، "کمبود بازیکن یا آماده نبودن آنها به‌خاطر کرونا" در میان گلایه‌های جدی او قرار داشتند. فرهاد همچنین یک بار اسکوچیچ و یک بار هم برنامه فوتبال برتر را از زیر تیغ انتقادات خود گذراند.

*طولانی‌ترین کنفرانس‌ها متعلق به کیست؟

علیرضا منصوریان (سرمربی وقت صنعت نفت آبادان) هرسال رکورددار طولانی‌ترین کنفرانس‌هاست که این سنت را در لیگ بیست و یکم نیز حفظ کرد. او در کنفرانس‌های خود نسبت عدم بهره‌مندی از موقعیت‌ها (8 بار)، داوری (6 بار)، مشکلات مالی (6 بار)، عدم حمایت مسئولان (5 بار) و کیفیت بد زمین مسابقه (3 بار) و همچنین بند ج وزارت نفت (که حقیقتا حداقل این مورد، اعتراض به حقی است) (2 بار) گلایه داشته است. از دیگر گلایه‌های علی منصور می‌توان به "ساعت بازی"، "هوای گرم" و "بی توجهی و رفتار سرمربی حریف (فرهاد مجیدی)" نیز اشاره کرد.

*سقوط کرده‌ها: شاکی از داوری
در فصل گذشته، 6 مربی مختلف در کنفرانس‌های خبری بعد از بازی شهرخودرو شرکت کردند و این تیم از این حیث (تنوع مربی) رکورددار است. این 6 مربی، درمجموع، 11 بار به مسئله داوری اعتراض کردند تا تیم سقوط کرده شهرخودرو در رده دوم معترض‌ترین تیم‌ها به داوری (پس از ذوب آهن با 12 مرتبه اعتراض) قرار بگیرد. همچنین، "اختلاف بین هیئت فوتبال و مسئولان باشگاه شهرخودرو" و "کمبود بازیکن" جزو گلایه‌های پرتکرار مربیان این تیم بوده است.
در آن سو، 3 مربی (کلانتری، معدنچی و سرآسیایی) در نشست‌های فجر حضور داشتند که جمعا 10 مرتبه به داوری معترض بودند تا سومین تیم معترض لیگ بیست و یکم لقب بگیرند. پس از داوری، "کیفیت بد زمین مسابقه"، "اشتباهات فردی بازیکنان و بی‌تجربگی‌شان" و "کمبود بازیکن" در میان گلایه‌هایی قرار داشت که مربیان این تیم بارها مطرح کردند.

**فصل 1401-1402 (لیگ برتر بیست و دوم)
با سپری شدن یک سوم از لیگ بیست و دوم، همان‌طور که در ادامه می‌بینید، ترتیب گلایه‌ها از نظر تکرار هیچ فرقی نسبت به گذشته نکرده و همان جنس گلایه‌ها مجددا توسط سرمربیان و مربیان لیگ برتری درحال تکرار هستند. گویا تنها ثباتی که در فوتبال ما یافت می‌شود، ثبات در گلایه‌ها و اعتراضات مربیان و افراد متخصص است. لازم به‌ ذکر است که مواردی که زیر 10 بار در نشست‌ها، تکرار شده‌اند مورد اشاره قرار نگرفتند.

جنس گلایه در نشست‌های پس از بازی:
عدم استفاده از موقعیت‌ها:                                                                          58
داوری و کمیته داوران:                                                                                49
کمبود بازیکن (به خاطر مصدومیت، محرومیت، آنفولانزا، یارگیری ضعیف و...):        28
اشتباهات فردی بازیکنان و بی‌تجربگی آن‌ها (هنگام دفاع):                                 22
کیفیت بد زمین مسابقه:                                                                             13

در فصل جاری لیگ برتر فوتبال ایران، 12 نشست خبری پس از بازی به دلایل مختلفی از جمله نبود مترجم، اعتراض به داوری و... برگزار نشد، بیشترین تعداد کنفرانس‌های برگزار نشده نیز مربوط به تیم ملوان است که 3 کفرانس این تیم از 11 کنفرانس آنها برگزار نشده است.
تا به اینجای فصل، درمجموع 31 سرمربی و مربی لیگ برتری در 164 کنفرانس برگزار شده شرکت کردند که این 32 مربی مجموعا 22 گلایه مختلف را در کنفرانس‌های خود مطرح کرده‌اند. امیرقلعه نویی (سرمربی گل گهر) با 4 حضور و مورایس (سرمربی سپاهان) و محمد ربیعی (سرمربی مس رفسنجان) با 11 حضور به ترتیب کمترین و بیشترین میزان حضور در نشست‌های بعد از بازی را به‌ عنوان سرمربی داشته‌اند.
همچنین سعید الهوی (گل‌گهر)  محمود محمودی‌نیا (مس کرمان) و حمیدرضا رجبی (فولاد) نیز با 4 مرتبه حضور بیشترین میزان حضور در این نشست‌ها را تجربه کرده‌اند. تیم‌های گل گهر، پرسپولیس، مس کرمان با 3 مربی بیشترین تنوع حضور از نظر مربی را در کنفرانس‌ها داشته‌اند.

اعتراضات داوری: مس رفسنجان و استقلال پیشتازان جدول
در این فصل نیز، همچون فصل گذشته رده دوم گلایه‌ها متعلق به مسائل داوری بوده است. بیشترین میزان اعتراضات مربوط به تیم‌های مس رفسنجان و استقلال تهران به ترتیب با 8 و 7 مرتبه اعتراض است. درنقطه مقابل، مورایس قرار دارد که در هیچ کدام از نشست‌های پس از بازیش به مسائل داوری اعتراضی نداشته است. نکته قابل توجه این است که یحیی گل محمدی در این فصل از 8 کنفرانسی که شرکت کرده تنها یک مرتبه به مسائل داوری معترض بوده است. همچنین، مهدی تارتار که به همراه دستیارش حسین پاشایی در فصل گذشته بیشترین تعداد اعتراض به داوری را داشته‌اند، در این فصل، در 10 کنفرانسی که حضور پیدا کرده، تنها دو مرتبه به داوری اعتراض کرده است.

الهامی: ساکت در نشست‌ها
ساکت الهامی (سرمربی هوادار) در 7 کنفرانسی که شرکت کرده تنها یک‌بار گلایه‌ای را نسبت به مسائل مختلف مطرح کرده که آن‌هم به داوری بوده و در 6 کنفرانس از 7 کنفرانس خود اصلا گلایه‌ای را مطرح نکرده و از این حیث در صدر قرار دارد. در مجموع این دو فصل او شاید برخلاف پیش‌بینی‌ها چهره آرامی را از خود نشان داده است.

*سپاهان: رویکرد درون‌گرای سپاهانی‌ها، تنها 2 اعتراض به داوری در طول 41 بازی
سرمربیان سپاهان در دو فصل گذشته (محرم نویدکیا و مورایس) تنها و تنها یک مرتبه به داوری اعتراض داشته‌اند و عمده گلایه‌های این دو مربی به مسائل درون تیمی، درون باشگاهی و همچنین عدم استفاده از موقعیت‌ها خلاصه شده است.

عارضه‌یابی گلایه‌ها
حال بیاییم از زاویه دیگری به مسئله اعتراض‌ها یا گلایه‌ها نگاه کنیم. آیا تابه‌حال شده است که مسئولان محترم سازمان لیگ به بررسی این کنفرانس‌های خبری و عارضه‌یابی در خصوص این اعتراض‌ها/گلایه‌ها بپردازند؟ حتی در میان این گلایه‌ها، پیشنهادات بسیار خوبی مطرح می‌شود که به‌کارگیری آنها در ادامه مسابقات می‌تواند بسیار سازنده و مثمرثمر واقع شود و به کاهش تنش‌ها کمک کند.
* فرض کنید در لیگ شانزده تیمی ما همه نشست‌های خبری پس از بازی برگزار شود. یعنی در هر هفته، ۱۶ کنفرانس داریم که در کل لیگ می‌شود ۴۸۰ کنفرانس. البته به همین میزان هم نشست پیش از بازی داریم. حال اگر مجددا فرض کنیم هر مربی به طور میانگین کنفرانسش 10 دقیقه طول بکشد (البته بارها مدت زمان کنفرانس‌های مربیان از این عدد کمتر و یا بیشتر شده است)، در مجموع 4800 دقیقه ضبط شده از مربیان و سرمربیان لیگ برتری داریم، کسانی که عمر خود را به پای این فوتبال ریخته‌اند و قطعا از دلسوزان و متخصصان آن هستند. درواقع، این 4800 دقیقه، به مانند یک دوره مشاوره رایگان است که از میان آنها می‌توان پیشنهادات جذاب و راهکارهای مفیدی درخصوص نحوه برنامه‌ریزی لیگ، مشکلات فوتبال و... پیدا کرد. 
* این نشست‌ها مملو از درس‌هایی است که هیچ وقت آموخته نمی‌شوند. متاسفانه سیستم بازخوردگیری سازمان لیگ درست کار نمی‌کند و به نوعی "قانون پایستگی گلایه‌ها" در کنفرانس‌های خبری پس از بازی در فوتبال ما وجود دارد و گلایه‌های مربیان (البته گلایه‌های برحق نه بهانه‌ها) برطرف و رسیدگی نمی‌شوند بلکه از فصلی به فصل دیگر منتقل می‌شوند. همانطور که مشاهده فرمودید، حتی ترتیب گلایه‌ها از نظر تعداد، نسبت به فصل گذشته تغییری نکرده است.
به عنوان مثال، استفاده از سیستم کمک داوری ویدئویی (VAR) یکی از دغدغه‌ها و خواسته‌های جدی مربیان در این نشست‌ها بوده‌ است اما هنوز عزم و اراده جدی در خصوص ورود آن به کشور وجود ندارد و یا پیشنهاد خوب جواد نکونام در فصل گذشته، درخصوص نحوه برگزاری کنفرانس‌های خبری پیش از بازی، هیچ وقت مورد بررسی قرار نگرفت.

*نکته مهم دیگری که وجود دارد این است که رفتار مثبت مربیان در نشست‌های بعد از بازی هیچ‌گاه توسط ارکان فدراسیون مورد تشویق قرار نمی‌گیرد. البته بارها دیده‌ایم که کمیته انضباطی در خصوص اعتراض مربیان به داوری اخطار و هشدار داده‌ است اما آنچه که مسلم است اقدامات فدراسیون حتی درخصوص رفتارهای منفی نیز بازدارنده نبوده است. جای این سوال وجود دارد که چرا ارکان فدراسیون هیچگاه رفتارهای مثبت مربیان در نشست‌ها را مورد تشویق قرار نداده‌ تا دیگران هم به این انجام این گونه رفتارها ترغیب شوند و چرا فقط موارد منفی دیده می‌شود. به عنوان مثال، آیا رفتار محرم نویدکیا در فصل گذشته مورد تشویق و تکریم قرار گرفت؟ یا حتی ساکت الهامی، آنقدری که او به‌خاطر رفتارهای جنجالیش محروم شده است آیا به‌واسطه رفتارهای حرفه‌ایش مورد تشویق قرار گرفته است؟ آیا باشگاه سپاهان اصفهان به‌خاطر رفتار مناسب مربیانش در دو فصل گذشته مورد تمجید قرار گرفت؟
* در دو فصل گذشته بیشترین گلایه و ناراحتی مربیان لیگ برتری درخصوص موقعیت‌های از دست رفته تیمشان در طول جریان بازی بوده است که می‌تواند نمایانگر فقر مهاجم تمام‌کننده در فوتبال کشور باشد و متاسفانه برای این مسئله تاکنون راهکاری هم اتخاذ نشده است. درهمین راستا، مدیران باشگاه‌ها و ارکان فدراسیون هرچه سریعتر بایستی برای برون رفت از این مشکل یک استراتژی تدوین کنند.
* سرمربیان لیگ برتری فوتبال ایران کمتر از نشست‌های مطبوعاتی برای آغاز جنگ با حریف و سرمربی رقیب استفاده کرده‌اند. این سنتی  احترام‌آمیز میان مردان نیمکت است که بعضی از آنها به شدت با هم زاویه دارند. این برخلاف تاکتیک افرادی مثل مورینیو است که مسابقه را از نشست مطبوعاتی کلید می‌زنند. 

مصاحبه داوود سیدعباسی در پایان بازی پرسپولیس یکی از جنجالی‌ترین نشست‌های فصل گذشته لیگ برتر بود.

* سرمربیان لیگ برتر کمتر از کلمات شیرین و خواندنی در مصاحبه‌ها استفاده می‌کنند و همچنین به‌ندرت در نشست‌ها با خبرنگاران شوخی می‌کنند، البته فیروز کریمی در این بین استثنا بود و از همان مصاحبه اول در بازی مس رفسنجان فضا را به دست گرفت. نمونه عالی این شیوه یورگن کلوپ است که با صمیمیت خبرنگاران را با خود و تیمش همراه می‌کند.

توجه: لازم به ذکر است که نگارنده این مقاله 456 کنفرانس خبری پس از بازی مربوط به فصل گذشته را مورد بررسی قرار داده و از 480 حالت ممکن، 12 نشست به طور قطع برگزار نشده و در خصوص 12 نشست دیگر، نگارنده نتوانسته‌ است اطلاعاتی در خصوص برگزاری یا محتوای آنها به دست بیاورد. درخصوص این فصل تمامی کنفرانس‌های خبری بعد از بازی که برگزار شده اند، موردی بررسی قرار گرفتند.

سروش دهقان سلماسی