رسوایی در شطرنج؛ رقیب کارلسن به تقلب متهم شد

به گزارش "ورزش سه"، استفاده از کامپیوترهای قدرتمند در شطرنج همان نقشی را دارد که دوپینگ در دیگر ورزش‌ها. ماگنوس کارلسن، قهرمان شطرنج دنیا، اخیرا حریف 19ساله‌اش هانس نیمن آمریکایی را متهم کرد که برای شکست دادن او از حقه‌های کثیف استفاده کرده است. با اینکه کارلسن نتوانسته دلایل قاطعی برای ادعای خود ارائه دهد ولی قدمت استفاده از ترفندهای مکانیکی در شطرنج به قرن هجدهم برمی‌گردد.

ولفگانگ فن کمپلن، مهندس برجسته امپراتوری اتریش-مجارستان در قرن هجدهم دستگاهی طراحی کرده بود که یک شطرنج‌باز با استفاده از آن می‌توانست بدون اینکه کسی متوجه بشود با شطرنج‌باز خبره‌ای دیگر در ارتباط باشد و از او راهنمایی بگیرد. کارلسن اتهام مشابهی به نیمن زده و مدعی بود او از طریق هدفون‌هایی که دستگاه‌های فلزیاب سالن برگزاری مسابقه قادر به تشخیص آنها نیست با شخصی در ارتباط است که پشت یک کامپیوتر نشسته و حرکات حریف را برایش تحلیل می‌کند.

نکته اینجا است که چنین نقشه‌ای این روزها از نظر تکنیکی امکان‌پذیر است. ماشینی که فن کمپلن ساخته بود در قرن هجدهم در دربارهای اروپایی غوغا به پا کرده بود. گفته می‌شود او با استفاده از این ماشین موفق شده بود ناپلئون و کاترین کبیر را که هر دو شطرنج‌بازهای ماهری بودند، شکست بدهد. او حتی در آمریکا هم بنجامین فرانکلین و دیگر بزرگان سیاست این کشور را با همین دستگاه شکست داده بود.

نکته ماشین ساخته شده توسط او این بود که یک شطرنج‌باز بسیار ماهر در محفظه چوبی زیر تخته شطرنج مخفی می‌شد. اما کمپلن با استفاده از مجموعه‌ای پیچیده از آینه‌ها سیستمی طراحی کرده بود که وقتی درهای چوبی چهار طرف باز می‌شد به دلیل انعکاس نور از سیستم پیچیده آینه‌ها هیچکس قادر به دیدن آن شطرنج‌باز مخفی شده نبود. در داخل محفظه یک شمع، نور لازم برای سیستم آینه‌ها را تامین می‌کرد و برای مشکوک نشدن تماشاچی‌ها به دود این شمع، او چند شمع تزئینی را هم کنار تخته شطرنج روشن می‌کرد.

این روزها استفاده از هدفون برای برقراری ارتباط با یک کامپیوتر پرقدرت جای ماشین آینه‌های کمپلن را گرفته است. به همین علت، در زمان برگزاری مسابقات، هیچ‌کس حق ندارد با گوشی موبایل وارد سالن شود و همه شرکت‌کننده‌ها با دستگاه‌های فلزیاب چک می‌شوند.

در سال‌های گذشته چندین شطرنج‌باز به دلیل تلاش برای استفاده از فناوری محکوم شده‌اند اما تاکنون هیچ شطرنج‌بازی در بالاترین سطح این ورزش به استفاده تقلب‌آمیز از فناوری متهم نشده بود. چرا که شطرنج‌بازهای نخبه دنیا از این حرفه درآمد قابل توجهی کسب می‌کنند و می‌دانند در صورتی که مچ‌شان گرفته شود کل زندگی ورزشی‌شان نابود خواهد شد.