عجیب‌ترین تغییر ممکن روی نیمکت تیم ملی!

به گزارش "ورزش سه"، بی تردید اگر علی دایی آرزو می کرد فقط یک نفر جانشین او روی نیمکت تیم ملی نشود قطعا نامش محمد مایلی کهن بود. شکست تلخ و نوروزی در تهران مقابل عربستان چاره ای جز تغییر شهریار باقی نگذاشته بود و در نهایت علی کفاشیان در مصاحبه ای تصویری از کیش با برنامه 90 رسما اعتراف کرد حتی قدرت تغییر جای یک لیوان آب در فدراسیون را نیز نداشته و این تصمیم توسط نهادهای بالادستی اعمال شده است.

حدود یک هفته بعد از برکناری علی دایی از تیم ملی و در شرایطی که اخبار حاکی از احتمال انتصاب افشین قطبی به جای دایی روی نیمکت بود، یک بار دیگر محمد مایلی کهن در شرایطی غیرمنتظره هدایت ایران را در اواخر مرحله مقدماتی جام جهانی بر عهده گرفت. برای ریشه یابی این انتخاب عجیب به 15 سال قبل و دوره اول حضور این سرمربی روی نیمکت تیم ملی ایران بازگردیم.

مرد حواشی عجیب و غیرمنتظره؛ مایلی کهن در اسفند 1368 از فوتبال و پرسپولیس کنار گذاشته شد و در مصاحبه ای عجیب اعلام کرد به زودی پهلوان پنبه ها را معرفی می کند. برخی معتقد بودند منظور او علی پروین است و این یعنی بازی کردن با آتش، اما تنها چند روز بعد سلطان دوباره درخواست همکاری داد و این معرفی پهلوان پنبه ها تا امروز که به تاخیر افتاده است.

از همان سال های ابتدایی خداحافظی از فوتبال بود که شاهد حضور محمد مایلی کهن در کنار علی پروین در کادر مربیگری پرسپولیس و در ادامه تیم ملی بودیم. در آن کادر شلوغ، پست مربی دروازه بان ها برای او در نظر گرفته شد و اختلاف با احمدرضا عابدزاده و تلاش برای راضی کردن علی پروین به میدان دادن به بهزاد غلامپور نیز احتمالا تنها خاطره قابل توجه از محمد مایلی کهن در آن منصب عجیب است.

اما در ادامه موعد فاجعه دوحه از راه رسید و تیم ملی ایران با ارائه نمایشی عجیب و انتقادبرانگیز، در بین شش تیم پنجم شد و از رسیدن به جام جهانی آمریکا 94 بازماند. اما در آن مقطع حواشی عجیبی گریبان محمد مایلی کهن را گرفت و از همانجا بود که رابطه تقریبا همیشه بد او با مطبوعات آغاز شد. شایعات حاکی از درگیری این مربی جوان با یکی از اعضای رسانه ای حاضر در قطر و توهین و حتی ضرب و شتم آن فرد توسط محمد مایلی کهن بعد از نتایج ضعیف تیم ملی بود.

در روزهایی که علیرغم آن نتایج ضعیف نیز کمتر رسانه ای جرات انتقاد از علی پروین و سرشاخ شدن با او را داشت، شاید همه چیز سر محمد مایلی کهن خراب شد. سردبیران نشریات آن مقطع دور هم جمع شده و با انتشار بیانیه ای اینقدر پیش رفتند که مدعی شدند دیگر هرگز خبری در مورد محمد مایلی کهن را پوشش نخواهند داد.

در مقطعی که محمد مایلی کهن دستیار بهمن صالح نیا در تیم نوجوانان بود و تیم ملی بدون سرمربی فقط یک سال تا تورنمنت جام ملت های آسیا در امارات در پاییز سال 1375 فاصله داشت، خبر عجیبی در مورد او منتشر شد. فدراسیون فوتبال ایران در زمستان سال 74 اعلام کرد محمد مایلی کهن و مجید جهانپور به عنوان مربی در کادر فنی تیم ملی مشغول به کار خواهند شد. در آن مقطع مشخص نبود که آیا این دو نفر نقش اصلی را دارند یا در ادامه فرد دیگری نیز به جمع آنها اضافه خواهد شد یا خیر. در حقیقت بیانیه فدراسیون گنگ و غیرقابل فهم بود و برخی نیز تصور می کردند شاید ارکان این مجموعه قصد دارند با اعلام این خبر، واکنش جامعه فوتبال را ارزیابی کنند.

اما در نهایت و در روزهایی که از نام هایی چون ناصر حجازی، فیروز کریمی یا نام های خارجی به عنوان گزینه هدایت تیم ملی ایران مطرح شده بود، در نهایت مشخص شد محمد مایلی کهن به عنوان سرمربی تیم ملی انتخاب شده و مجید جهانپور و نادر فریاد شیران نیز کمک های او خواهند بود.

علیرغم موفقیت با تیم ملی فوتسال در سال 1992 در جام جهانی، محمد مایلی کهن تقریبا هیچ تجربه ای در عرصه سرمربیگری در فوتبال نداشت و این انتخاب مطابق انتظار واکنش و انتقادات بسیاری را برانگیخت. درخشش در مرحله اول مقدماتی جام ملت های آسیا و کسب پیروزی های پرگل در تهران مقابل قرقیزستان، سریلانکا و ... و ارائه نمایشی هجومی، کم کم باعث شد فضای عمومی فوتبال دست از انتقادهای شدید برداشته و به ستایش از تیم محمد مایلی کهن بپردازد.

این سرمربی جوان خیلی زود از نام های باتجربه ای مثل امیر قلعه نویی، صادق ورمزیار، محسن گروسی، علیرضا حکیم زاده و ... در تیم خود گذشت و در فاصله تنها چند ماه مانده به شروع تورنمنت، ستاره های جوانی چون نیما نکیسا، مهرداد میناوند، داریوش یزدانی، فرهاد مجیدی، حامد کاویانپور، مهدی مهدوی کیا، خداداد عزیزی، علیرضا منصوریان، کریم باقری، فرهاد مجیدی و ... را به رختکن و ترکیب ثابت تیم ملی تزریق کرد. تصمیمی که در ابتدا مخالفان بسیاری داشت، اما محمد مایلی کهن در آذر 75 ثابت کرد این تغییر نسل چه نتایج مثبتی به همراه دارد.

نتایج توفانی، نمایش های درخشان و پیروزی های پرگل ایران بعد از شکست تلخ و غیرمنتظره مقابل عراق در اولین مسابقه آغاز شد. اینقدر در دهه 80 به عربستان و کره جنوبی و عراق باخته بودیم که با این تیم جوان و آماده، تشنه انتقام از رقبای آسیایی خود بودیم. عراق نشد، اما در ادامه به شیرین ترین شکل ممکن ابتدا عربستان را با سه و کره جنوبی را با شش گل مجازات کرده و با نهایت اقتدار راهی نیمه نهایی شدیم.

اما حتی در آن روزهای درخشان هم مطبوعات و جامعه فوتبال به دشواری حاضر به ستایش محمد مایلی کهن بودند. تکیه بر درخشش علی دایی، عزیزی و باقری و حتی شایعه چینش ترکیب ایران برابر کره جنوبی توسط استانکو و حشمت مهاجرانی (خبر عجیب نشریه همشهری در طول برگزاری مسابقات) باعث شد همه چیز مورد تقدیر قرار بگیرد، به جز عملکرد محمد مایلی کهن روی نیمکت تیم ملی.

خیلی هم عجیب نبود. درگیری با رضا شاهرودی و خط زدن او از تیم ملی و همچنین نیمکت نشین کردن احمدرضا عابدزاده به بهانه مصدومیت (مصدوم نبود) باعث شد علیرغم نزدیک به دو دهه سابقه بازی برای پرسپولیس، محمد مایلی کهن در بین هواداران این تیم چندان محبوب نباشد. همچنین عدم تمایل به بازی دادن به بازیکنانی چون پاشازاده و زرینچه و عدم دعوت از علیرضا اکبرپور (ستاره استقلال در سال 76) باعث شد هواداران استقلال نیز دل خوشی از او نداشته باشند.

تقریبا تمام کارهای محمد مایلی کهن مورد انتقاد شدید قرار می گرفت. در آن سال یک بار استقلال با پنج گل فولاد را مغلوب کرد و اکبرپور در آن مسابقه چند بار از سد سهراب بختیاری زاده (بازیکن فولاد که توسط مایلی کهن دعوت می شد) گذشت. تصور کنید حجم انتقادات از سرمربی تیم ملی بابت این تصمیم چقدر بود.

در نهایت سندروم ناکامی در نیمه نهایی باز هم گریبان تیم ملی را گرفت و مقابل عربستان شکست خوردیم. اما بی تردید آن تورنمنت رنسانس فوتبال ایران بعد از روزهای رخوت بار و تلخ هیروشیما و دوحه بود و جان دوباره ای گرفتیم.

مرد تصمیم های رادیکال و خاص، آدم بازی دادن به استاداسدی به جای پاشازاده و محمد خانی و قرار دادن مدیروستا به جای خداداد در ترکیب اما نتوانست رویای صعود به جام جهانی را محقق سازد. 16 آبان سال 76 و تنها چند ماه بعد از آن تورنمنت رویایی، شکست در قطر در مقدماتی جام جهانی با درخشش سالم العنزی باعث شد محمد مایلی کهن آخرین حضور خود روی نیمکت تیم ملی را تجربه کند. برایش تیتر زدند "نه نگو، برو"، قبول کرد و رفت.

در ادامه حضور روی نیمکت سایپا و آن مصاحبه عجیب "رفاقت با علی پرین اتوبان یک طرفه است" در مرداد 79 و یا درگیری با عابدزاده در دی ماه 80 در تمرینات سایپا و تمام کردن عمر ورزشی این دروازه بان بزرگ، باعث شد محمد مایلی کهن هرگز تبدیل به سرمربی محبوبی در فوتبال ایران نشود.

اما به فروردین 88 بازگردیم. روزهایی که دوباره بر خلاف انتظار محمد مایلی کهن به عنوان سرمربی تیم ملی ایران انتخاب شد. شکست تلخ برابر عربستان هم حیثیتی بود و هم باعث شد شرایط برای صعود به جام جهانی بسیار دشوار شود. مطابق انتظار این انتصاب نیز ستایش کسی را به دنبال نداشت و تنها چند روز بعد نوبت جدال حساس استقلال و سایپا در آزادی فرا رسید.

در روز فرصت سوزی های عجیب آبی پوشان و به مرز سکته رسیدن امیر قلعه نویی در کنار زمین، پنالتی آرش برهانی با گل دقیقه 94 کاظم برجلو پاسخ داده شد تا استقلال دو امتیاز مهم را از دست بدهد. سکوها اما به شدیدترین و تندترین شکل ممکن از خجالت محمد مایلی کهن درآمدند و هر چه بود و نبود نثار سرمربی وقت تیم ملی کردند.

محمد مایلی کهن تصور می کرد این شعارهای تند از سوی باشگاه استقلال سازماندهی شده و به همین دلیل فردا صبح آن روز شاهد انتشار بیانیه ای عجیب و غیرقابل باور از سوی سرمربی تیم ملی و خطاب کردن قلعه نویی به الفاظی چون "کوتوله" و "گروهبان قندلی" بودیم. خشم هواداران استقلال چند برابر شد و در نهایت فدراسیون تنها بعد از 17 روز اعلام به قطع همکاری با محمد مایلی کهن، بدون حتی یک بازی و تمرین با این سرمربی کرد و نوبت بالاخره به افشین قطبی رسید.

از آن روز به بعد شاهد حضور محمد مایلی کهن در منصب چندان مهمی در فوتبال ایران نبوده ایم. روحیه رادیکال، تصمیمات تند و عموما ستاره ستیز و مختصات اخلاقی خاص و بدون انعطاف باعث شد محمد مایلی کهن به اندازه خدماتش در فوتبال ایران محبوب نباشد.

با یک بیانیه سرمربی تیم ملی شد، یک بیانیه تند علیه قلعه نویی داد و در نهایت با یک بیانیه هم برکنار شد. احتمالا عجیب ترین سیکل انتخاب و جدایی یک سرمربی از تیم ملی در تاریخ فوتبال ایران. مردی با دو رکورد عجیب؛ اول اینکه بیشترین صعود فوتبال ملی در رنکینگ فیفا در دوران حضور مایلی کهن روی نیمکت تیم ملی رقم خورد، صعودی 80 پله ای از رتبه 121 تا 41. نکته دوم؟ مایلی کهن حتی یک بار هم در دوران مربیگری خود عنوان قهرمانی را تجربه نکرد.

مردی که شالوده بهترین و خاطره انگیزترین تیم بعد از انقلاب را بنا نهاد، علیرغم اشتباهات قابل توجهش هرگز به اندازه ای که باید ستایش نشد و این شاید تاوان درگیری با علی پروین، احمدرضا عابدزاده، علی دایی، رضا شاهرودی، خداداد عزیزی، امیر قلعه نویی و ... تقریبا هر چه آدم محبوب در فوتبال ایران باشد.

آریا فاطمی مقدم