قلب و خنجر؛ پای چپ مرادمند و پای راست گومیس

به گزارش ورزش سه، مرحله‌ی ۱/۸ نهایی لیگ قهرمانان آسیا برای نمایندگان ایران با دیدار استقلال و الهلال عربستان در امارات کلید خورد. دیداری که در نهایت با گل‌های سالم الدوساری و بافتیمبی گومیس به سود نماینده عربستان به پایان رسید تا اولین تیم از سه تیم صعود‌کرده‌ی ایرانی به مرحله‌ی حذفی مسابقات از گردونه رقابت‌ها خارج شود. 

حذف استقلال با توجه به شرایط چند وقت اخیر آبی‌پوشان دور از انتظار نبود؛ در حالی که آن‌ها در فصل نقل‌ و انتقالات، دیاباته، میلیچ، مظاهری، نادری، ریگی، احتمالاً اسماعیلی و از همه مهم‌تر مهدی قایدی را از دست داده‌ بودند، الهلالی‌ها در چند ماه اخیر موسی مارگا، ستاره‌ی فصل گذشته پورتو و متئوس پریرا، یکی از بهترین بازیکنان فصل قبل وست‌بروم‌ویچ را جذب کرده‌ و با هدایت مربی مطرح خود، لئوناردو ژاردیم، خود را به خوبی آماده‌ی مرحله‌ی حذفی لیگ قهرمانان کرده‌ بودند. 

ورای تمام مسائل مربوط به تفاوت مدیریت دو تیم، استقلال بعد از تعطیلی لیگ مدت‌ها بود در شرایط مسابقه قرار نگرفته‌بود، در دوران گذراندن تمرینات بدن‌سازی پیش‌فصلش بود و فرصتی برای هماهنگ شدن خرید‌های جدید تیم با نفرات قبلی هم وجود نداشت. در حالی که لیگ عربستان به هفته‌ی چهارم خود رسیده و شاگردان ژاردیم تا حد مناسبی در شرایط مسابقه قرار داشتند.

نیمه‌ی اول؛ شروع خوب، پایان بد
با همه‌ی مشکلات بالا، استقلال بازی را بد آغاز نکرد. آن‌ها در تصمیمی منطقی توپ‌ را به حریف پرمهره‌ی عربستانی واگذار کردند و با آرایش ۱-۴-۵ «Mid-block» یا «Low-block»، در نیمه‌ی زمین خودی تجمع می‌کردند.

تصویر ۱: آرایش ۱-۴-۵ استقلال به هنگام دفاع.

 در ۲۰ دقیقه‌ی ابتدایی مسابقه، فشردگی طولی مناسبی بین خطوط آبی‌ها وجود داشت و همین فرصت خلق موقعیت را از عربستانی‌ها گرفته بود. آن سوی میدان، الهلال سعی می‌کرد با آرایش ۳-۱-۴-۲ که گهگاهی تبدیل به ۳-۵-۲ می‌شد، ساخت بازی خود را از عقب زمین پیگیری کند؛ در این آرایش، البریک و الشهرانی، در مرکز زمین روی دست دو هافبک میانی الهلال، فرج و الدوساری، باز می‌شدند و جلوی این ۴ نفر، ریکاردو پریرا قرار می‌گرفت و جلوی او هم مارگا، گومیس و سالم حضور داشتند. پریرا گهگاهی برای ایجاد برتری عددی مقابل رضاوند-نیک‌نفس، به فرج-الدوساری اضافه می‌شد و آرایش الهلال را به ۳-۵-۲ تبدیل می‌کرد. برنامه‌ی اصلی الهلال صاحب توپ کردن پریرا پشت خط هافبک ۴ نفره‌ی استقلال بود. این فوتبالیست باهوش برزیلی، به زیبایی هر چه تمام‌تر سعی می‌کرد خود را بین رضاوند-نیک‌نفس قرار دهد و در آن منطقه از فرج یا الدوساری یک پاس طولی دریافت کند. به نظر می‌رسید عدم هماهنگی میان رضاوند و نیک‌نفس باعث شده بود تا در بسیاری موارد پریرا پشت آن‌ها آزاد باشد و دو هافبک میانی استقلال هم نتوانند مسیر پاس ارسالی به او را قطع کنند. در نهایت هم دروازه‌ی آبی‌ها روی همین حربه باز شد.

تصویر ۲: آرایش ۳-۱-۴-۲ الهلال هنگام ساخت بازی در مقابل آرایش ۱-۴-۵ استقلال هنگام دفاع. می‌بینید که پریرا به خوبی بین رضاوند-زبیر و پشت خط هافبک ۴ نفره‌ی آبی‌ها جای‌گیری کرده، اما در این صحنه، الفرج پاس عرضی را به پاس طولی به پریرا ترجیح می‌دهد.

تصویر ۳: اما چند دقیقه‌ی بعد، الفرج دیگر اشتباه صحنه‌ی قبل را تکرار نمی‌کند و این بار یک پاس طولی را برای پریرا پشت هافبک‌های استقلال ارسال می‌کند. در ادامه‌ی این صحنه، یزدانی به درستی از خط دفاع برای مهار پریرا جدا می‌شود، اما او هم دریبل می‌خورد. در نتیجه پریرا با یک پاس، گومیس را با حسینی تک به تک می‌کند و دروازه باز می‌شود.

 از دیگر مشکلات دفاعی استقلال در نیمه‌ی اول، فاصله‌ی بسیار زیاد میان آقاسی و وریا بود. هنگامی که توپ به جناح چپ دفاع استقلال انتقال می‌یافت، کل تیم سعی می‌کرد به همان سمت شیفت شود، اما وریا برای مهار الدوساری یا الشهرانی هم‌چنان در گوشه‌ی راست زمین باقی می‌ماند و همین منجر به ایجاد فضای زیاد میان او و آقاسی می‌شد و‌ فشردگی عرضی تیم را به هم می‌زد. در نهایت روی این ضعف، گل دوم الهلال در نیمه‌ی‌ دوم شکل گرفت.

تصویر ۴: بازیکنان استقلال مشغول انتقال به جناح چپ خود هستند، اما وریا برای مهار الشهرانی و حتی الدوساری، بسیار متمایل به گوشه‌ی راست زمین شده است.

تصویر ۵: بار دیگر کل تیم به جناح چپ شیفت شده، اما وریا خیلی دیر به این مسئله واکنش نشان می‌دهد. در نتیجه،  مارگا به فضای ایجاد شده میان وریا-آقاسی، یک پاس زیبا را ارسال می‌کند تا سالم الدوساری را با حسینی تک به تک کند و گل دوم شکل گیرد.

مشکل تکراری استقلال؛ ساخت بازی از عقب
استقلال فصل گذشته در بسیاری از بازی‌ها مشکل ساخت بازی از عقب زمین داشت. این مشکل با استفاده از آرایش ۳ نفره در خط دفاع و ایجاد برتری عددی احتمالی مقابل مهاجم‌های تیم حریف هم حل نشده‌بود؛ زیرا نه مدافعان میانی آبی‌ها چندان بازی‌ساز بودند و نه دو هافبک میانی جلوی آن‌ها می‌توانستند با جابه‌جایی‌های خود، خود را از زیر پرس هافبک‌های حریف خارج کنند و تبدیل به گزینه‌ی پاس مدافعان میانی شوند. 

تنها مدافع میانی بازی‌ساز استقلال در فصل گذشته که توانایی ارسال پاس‌‌های طولی با رنج مناسب را داشت، محمد دانشگر بود که به صلاح‌دید کادرفنی در این دیدار روی نیمکت نشسته بود. 

هواداران استقلال امیدوار بودند عارف آقاسی که بازی با پای بهتری نسبت به مرادمند و یزدانی دارد، بتواند به ساخت بازی استقلال از عقب زمین کمک کند، اما به نظر می‌رسید او هم هنوز اعتماد به نفس کافی را برای ارسال پاس‌های ریسکی ندارد. در این میان استفاده از محمد‌حسین مرادمند راست‌پا در پست مدافع میانی سمت چپ هم از تصمیمات عجیب کادرفنی بود. مرادمند ضعیف‌ترین بازی با پا را میان مدافعان میانی استقلال دارد و قرار دادن او در سمت چپ کار را برای او هنگام دریافت پاس از سایر بازیکنان استقلال سخت‌تر هم می‌کرد. او با ثبت دقت پاس ۶۶/۷٪، چندین پاس اشتباه خطرناک را در نیمه‌ی زمین خودی داد و استقلال را در پرس الهلال گرفتار کرد. شاید استفاده از عارف آقاسی که نشان داد توانایی استفاده از پای چپ‌ش را هم دارد در سمت چپ و انتقال مرادمند به سمت راست، می‌توانست تصمیم بهتری باشد.

تصویر ۶: یزدانی به مرادمند پاس می‌دهد، هم‌زمان گومیس در حال حرکت به سمت مرادمند است و مارگا هم سعی می‌کند پاس مرادمند را به جعفر سلمانی مسدود کند. شاید اگر مرادمند چپ‌پا بود، می‌توانست در این صحنه پاسش را به سلمانی برساند.

استقلال در مجموع سعی داشت در نیمه‌ی اول با آرایش ۳-۴-۳ که در نهایت با بالا آمدن وریا و سلمانی به ۵-۲-۳ تبدیل می‌شد، ساخت بازی خود را پیگیری کند و در نیمه‌ی دوم و با ورود قاسمی‌نژاد، آرایش ساخت خود را به ۲-۱-۴-۳ تغییر داد تا امیرحسین حسین‌زاده در پست ۱۰ قرار گیرد و نقش آزادنه‌تری داشته‌باشد. اما تعداد ساخت‌های موفق استقلال با توجه به پرس از بالای الهلال و ضعف مدافعان میانی آبی‌ها در بازی‌سازی، کم‌تر از انگشتان یک دست بود.

تصویر ۷: اجرای «High-press» توسط الهلال که اغلب با حضور همین ۵ نفر در زمین استقلال صورت می‌گرفت. نحوه‌ی استقرار پریرا به نوعی‌ست که امکان ارسال پاس یزدانی به رضاوند را بسته، گومیس آماده است در صورت ارسال پاس برای آقاسی، روی پای‌ عارف برود، سلمان کاملاً نیک‌نفس را زیر نظر دارد، در نتیجه برای یزدانی گزینه‌ای جز ارسال پاس قطری برای وریا نمی‌ماند. اما پاس یزدانی دقت کافی را ندارد و به بیرون می‌رود. یزدانی، مرادمند، آقاسی و‌ حسینی، روی هم در این دیدار ۳۱ پاس بلند را ارسال کردند.

تصویر ۸: این از معدود صحنه‌هایی‌ست که الهلال برنامه‌ای برای High-press ندارد، در نتیجه مرادمند فرصت پیش‌روی با توپ را به دست آورده و ساخت بازی استقلال با آرایش ۲-۱-۴-۳ شکل می‌گیرد.

جمع‌بندی
دوشنبه شب معجزه‌ای به یاری استقلال نیامد . هرچند در همین مسابقه هم استقلال فرصت‌های مناسبی برای گل‌زنی داشت و از دقیقه‌ی ۷۰ به بعد، باتوجه به دفاع غیرمسئولانه‌ی الهلالی‌ها، کمی خودباوری و البته آمادگی بدنی بیش‌تر بچه‌های استقلال می‌توانست آن‌ها را به یک گل برساند، اما در مجموع این الهلال بود که توانست بازی خود را به نماینده‌ی کشورمان دیکته کند و به خوبی ریتم مسابقه را در اغلب دقایق کنترل کرد.

 به‌هر حال از تیمی که ستاره‌‌های سابق لیون، پورتو و وست‌بروم را در کنار ۶ ملی‌پوش عربستانی و ۱ ملی‌پوش کره‌ای در ترکیب ۱۱ نفره‌ی خود دارد، انتظاری غیر از این هم نمی‌توان داشت. از نقاط روشن این شکست برای آبی‌ها، ظهور پدیده‌ی جوانی به نام امیرحسین حسین‌زاده در خط هافبک بود که نشان داد می‌تواند به مرور خلا فرشید اسماعیلی را پر کند. هم‌چنین امین قاسمی‌نژاد هم بعد از ورود خود تحرک خوبی به خط حمله‌ی استقلال بخشید و در طرح‌ریزی چند موقعیت آبی‌ها نقش داشت. 

اما استقلال هم‌چنان از مشکل بازی‌سازی از عقب زمین رنج می‌برد.در عین حال وریا غفوری علی‌رغم توانایی‌های بالایش در کار‌های تهاجمی، ضعف‌هایی در کار‌های تدافعی دارد و همچنین جعفر سلمانی نتوانست در سمت چپ عملکرد خوبی نشان دهد و استقلال مجبور به استفاده از مرادی و کریم‌زاده در آن سمت شد و رضاوند و نیک‌نفس هم هم نشان دادند  تا تشکیل زوج آرمانی در مرکز زمین زمان می‌خواهند. 

این‌ها مشکلاتی‌ست که فرهاد مجیدی، گابریل پین و صالح مصطفوی در روز‌های باقی‌مانده تا شروع فصل جدید باید برای رفع‌شان راهکار‌هایی بیندیشند.

علی کمانگری
منبع داده‌ی آماری: Opta