فاجعه تصویربرداری با دوربین مداربسته استادیوم

به گزارش "ورزش سه"، در بازی تیم‌های پرسپولیس و مس رفسنجان اتفاقی رخ داد که دوباره به تنش چند روزه بین هواداران فوتبال در ایران تبدیل شد. گل مهدی عبدی در حالتی به ثمر رسید که انگار مهاجم پرسپولیس با دستش توپ را کنترل کرده و تصاویر تلویزیونی هم چنین چیزی را نشان می‌دادند و کارشناسان داوری نیز اغلب طبق همان صحنه، نظری واحد را ارائه کردند.

اما پس از گذشت دقایقی، ویدیویی آهسته تر همان زاویه منتشر شد که خلاف ادعای کارشناسان و هواداران فوتبال بود و در این صحنه اینطور به نظر می‌رسید که عبدی با سینه و شکم توپ را به کنترل خود درآورده و به کارش ادامه داده است.

ویدیوی مذکور که تنها دو برابر آهسته شده بود، حتی باعث تا برخی از کارشناسان داوری قضاوت خود را تغییر دهند اما همچنان بسیاری از آنها به خاطر نبودن زاویه‌ای متفاوت و با کیفیت، ترجیح دادند که در این باره نظر ندهند.

تنها زاویه‌ موجود برای بررسی صحنه مشکوک بازی پرسپولیس - مس.

اما این پایان کار ماجرای یک صحنه ساده مشکوک به هند نبود. دو روز بعد، باشگاه مس رفسنجان ادعا کرد که ویدیویی از زاویه‌ای متفاوت دارد و هواداران فوتبال منتظر شدند تا این صحنه از زاویه‌ای جدید ببینند اما تصویر منتشره به قدری بی کیفیت و ناواضح بود که خاطره فیلم‌برداری تماشاگران از استادیوم با دوربین موبایل‌های قدیمی سونی اریکسون و نوکیا را یادآور شد و در نهایت مشخص شد که این تصویر از دوربین مداربسته استادیوم برداشته شده است!

این یکی از کوچکترین مصائب فوتبال ایران برای واکاوی صحنه‌های داوری است و هر هفته چنین مشکلی پیش می‌آید. یک بار به خاطر هند مهاجم یا مدافع، بعد به دلیل صحنه مشکوک به پنالتی و سپس به خاطر آفساید. آن هم در شرایطی که چنین مسائلی در فوتبال دنیا حل شده‌اند و نه پس از بازی، بلکه در حین انجام مسابقه صحنه‌های مشکوک با ده‌ها دوربین بررسی می‌شود تا جای هیچ حرف و حدیثی باقی نماند و حتی کارشناسان داوری نیز سوژه‌ای برای اظهار نظر پیدا نکنند.

اما در ایران علاوه بر زبدگان داوری، حتی فلاسفه نیز امکان قضاوت درباره صحنه‌ها را دارند و مثلا با دیدی جامعه شناختی روی صحنه گل عبدی، می‌توانند اظهارنظر کنند و بگویند که چون مدافعان و دروازه‌بان واکنشی نداشته‌اند، پس خطای هند رخ نداده است. در حالی که اتفاق عادی این است که کارگردان در همان لحظه از چند دوربین موقعیت توپ و دست مهدی عبدی در حال کنترل را نشان دهد تا خیال همه راحت شود و این همه بحث تئوری توطئه نیز به میان نیاید.

برای هواداران فوتبال ایران «کیفیت پخش تلویزیونی» یک علامت سوال بزرگ است. به خصوص وقتی که امکان این را دارند که از لیگ ستارگان قطر و سوپرلیگ عربستان گرفته تا لیگ جزیره و ام-ال-اس آمریکا را تماشا کنند و بعد وقتی دوربین را به شبکه سه برمی‌گرداند تا بازی استقلال - نساجی یا پرسپولیس - صنعت نفت را ببینند، گویی به چندین سال قبل رفته‌اند و بازی‌های نوستالژیک را دنبال می‌کنند.

نکته جالب این است که صداوسیما ادعا می‌کند «ضبط بازی‌ها به صورت اچ دی» انجام می‌شود و «شش سال است که دوربین‌های اچ دی» خریداری شده‌اند. اما در عمل، تفاوت کیفیت چندانی بین پخش کنونی و گذشته وجود ندارد. اما یکی از تهیه کنندگان صداوسیما در این خصوص می‌گوید: «ضبط به صورت اچ دی انجام می‌شود اما ما امکان پخش با همان کیفیت را نداریم و پخش همچنان اس دی است.»

بازی پرسپولیس و مس رفسنجان با تنها شش دوربین پوشش داده شد؛ 2 دوربین که از پشت بام مسابقه را پوشش می‌دادند، 2 دوربین برای خط آفساید و 2 دوربین پایین کنار زمین. به عبارتی پشت دروازه دو تیم صداوسیما هیچ دوربینی نداشت و همین موضوع سبب شد تا صحنه مشکوک به هند برای مهدی عبدی تنها از یک زاویه غیرواضح پخش شود.

تصویری که مس رفسنجان از دوربین مداربسته برداشت و مدعی شد که توپ به دست مهدی عبدی برخورد کرده است.

نکته دیگری که درباره پخش این مسابقه وجود داشت، ضعف امکانات میز کارگردان بود. میز کارگردان امکان ورودی تنها 8 دوربین را دارد و به عبارتی اگر حتی دوربین با تعداد کافی هم وجود داشت، ممکن نبود که ورودی آنها را پوشش دهد. وی در این باره می‌گوید: «برای یک بازی مثل دربی دو واحد سیار استخدام میکنند تا دوربین بیشتری را در میز کارگردان داشته باشند. یعنی نیاز به 70 نیروی انسانی دارند. این در حالی است که ما امکاناتمان کم است و سازمان امکان استخدام نیروهای جدید را نمی‌دهد و ما خودمان باید این کار را انجام دهیم و اغلب از بچه های محصل استفاده می‌کنیم.»

او درباره مشکل نیروی انسانی همچنین اضافه کرد: «این بچه های محصل دستیار تصویر هستند و عملا دوربین بدون آنها نصب نمی‌شود. واحد سیار سه چهار دوربین اصلی دارد و چند دوربین پرتابل هم اضافه می‌شود که ما برای هر دوربین اضافی به 3 نفر نیاز داریم.»

این فرد همچنین توضیح می‌دهد که مسئله بیمه این افراد وجود دارد و باتوجه به این که سازمان صداوسیما بیمه آنها را پوشش نمی‌دهد، خود تهیه کننده مجبور است که مسئولیت را برعهده گیرد. کاهش بودجه سبب شده تا تهیه کننده حتی به سراغ افراد علاقه مند اما محصل برود و وظیفه دستیاری را به نوجوانان 16 تا 18 ساله بسپارد.

یکی از ناظران بر فعالیت صداوسیما در رفسنجان نیز در خصوص استفاده از نیروی انسانی برای ضبط فوتبال در استان کرمان گفت: «تصویربرداران اگرچه فوتبالی هستند اما متخصص این کار نیستند و معمولا در بخش های دیگر صداوسیما هم کار می‌کنند و اگر وقت آزاد باشد، سراغ فوتبال می‌آیند.»

نکته مهم درباره پخش مسابقات، نحوه کیفیت ارسال است و کیفیت فیلمبرداری و دوربین نیز تحت تاثیر این عوامل قرار می‌گیرد. به طور مثال برای این که بازی پرسپولیس - مس با دیداری در سطح دوم لیگهای اروپایی رقابت می‌کرد، باید دوربینهای استودیویی جدید با قیمت 2-3 میلیارد تهیه می‌شد (12 عدد) و همچنین میز کارگردانی که این دوربین‌ها را ساپورت کند با رقم 12 میلیارد در اختیار می‌گرفت و میز صدا، ماشینی که قرار است دوربین روی آن سوار شود و یک واحد سیار جدید هم خریداری می‌شدند تا یک حالت نرمال به دست می‌آمد. اما حتی در این صورت هم اگر پخش شبکه HD نباشد، عملا تفاوتی با گذشته ندارد.

البته پخش بازی با 12 دوربین، حالا در کشورهای اروپایی منسوخ شده و به طور مثال یورو که چشم‌ها را به خود خیره کرده، با 36 دوربین ضبط و پخش می‌شود: «8 دوربین فوق سریع، 2 دوربین پرسرعت، 2 دوربین درون گل، 2 جرثقیل دوربین دار و دوربین‌های های کوپتری و دستی.» این جدا از 8 دوربینی است که حواشی مسابقه را پوشش می‌دهند.

موقعیت دوربین‌ها در یورو؛ بیش از ۴۰ دوربین برای پخش مسابقه و حواشی آن مستقر هستند.

در مجموع شاید با هزینه 50 میلیاردی برای هر استان، بتوان تجهیزاتی مطابق با آنچه در کشورهای منطقه نظیر قطر، عربستان و امارات هست، را خریداری کرد که در این صورت بسیاری از مشکلات فوتبال ایران نیز حل می‌شوند و حداقل تئوری‌های توطئه درباره یک صحنه مشکوک به هند از بین می‌روند. تا زمانی که این هدف محقق نشوند، هر هفته باید به سراغ ۱۰ کارشناس داوری رفت و دست آخر هم نوک پیکان انتقادات را به سوی کارشناسان و روزنامه نگاران نشانه گرفت.

محمد همتی