برنامه مقدماتی آسیا زیر و رو می شود؟

به گزارش "ورزش سه"، مرحله پایانی و سرنوشت ساز انتخابی جام جهانی، از 11 شهریور آغاز می شود و 12 تیم در دو گروه 6 تیمی برای کسب 4 سهمیه مستقیم حضور در جام جهانی و یک سهمیه غیرمستقیم رقابت می کنند که البته قرعه کشی این دو گروه قرار است دهم تیر ماه در کوالالامپور مالزی برگزار شود.

اما کنفدراسیون فوتبال آسیا روز گذشته به صورت رسمی اعلام کرد که در دور پایانی مرحله انتخابی جام جهانی 2022 که با حضور 12 تیم آسیایی قرار است از شهریور ماه آغاز شود، از فناوری کمک‌ داور ویدئویی (VAR) استفاده خواهد شد. خبری که باعث نگرانی علاقه مندان به فوتبال در ایران شد.

هنوز کنفدراسیون فوتبال آسیا نحوه برگزاری مسابقات دور پایانی مقدماتی جام جهانی را مشخص نکرده و معلوم نیست این بازی ها با چه نوع مکانیزمی برگزار می شوند ولی با توجه به فاصله زمانی طولانی میان اولین و آخرین بازی، کمی سخت و بعید به نظر می رسد این بازی ها به صورت متمرکز برگزار شوند چرا که برای انجام هر بازی، تیم ها باید از چند روز قبل در کشور میزبان حضور پیدا کرده و پس از طی کردن فرآیند پروتکل های بهداشتی، آماده حضور در مسابقات شوند.

از طرف دیگر، کنفدراسیون فوتبال آسیا قصد دارد این بازی ها را به صورت رفت و برگشتی برگزار کند تا در راستای اجرای عادلانه این مرحله، از حضور تماشاگران در ورزشگاه ها نیز بهره گیرد. علت این تصمیم، جبران برخی از خسارات مالی کنفدراسیون فوتبال آسیا و فدراسیون های شرکت کننده به دلیل بحران ویروس کرونا نامیده شده است.

اما نکته اصلی این است که در میان 12 تیم حاضر در این رقابت ها، تنها 6 کشور از سیستم کمک داور ویدیویی بهره می برند. کره جنوبی در دو سطح نخست لیگ کشورش یعنی کی لیگ 1 و کی لیگ 2 از VAR استفاده می کند. استرالیا، چین، امارات و عربستان نیز چند وقتی است که کمک داور ویدیویی را در لیگ های داخلیشان مورد استفاده قرار می دهند.

در این میان ژاپن نیز از این تکنولوژی بهره می برد ولی در زمان شیوع ویروس کرونا آنها جلساتی را درخصوص لغو استفاده از VAR در جی لیگ برگزار کردند که دلیل این امر، کاهش تجمعات و حضور افراد در استادیوم ها برای ممانعت از تکثیر ویروس کرونا نامیده شد که اکنون این کشور مشکلی برای راه اندازی تکنولوژی کمک داور ویدیویی در بازی هایش ندارد.

بجز کشورهای ذکر شده، 6 تیم دیگر از جمله ایران، عراق، لبنان، سوریه، عمان و ویتنام هنوز به این تکنولوژی مجهز نشده اند. فدراسیون فوتبال ویتنام از سال 2019 به دنبال راه اندازی استفاده از سیستم کمک داور ویدیویی بود و آنها حتی قصد داشتند برای نیم فصل دوم "وی لیگ"، بالاترین سطح لیگ داخلی خود در فصل 2019-2020 از تکنولوژی VAR بهره گیرند که به دلیل عدم امکانات سخت افزاری و عدم آموزش داوران، این اتفاق رخ نداد و با بحران ویروس کرونا، این مسئله به فراموشی سپرده شد.
اما در این رابطه و پس از اعلام AFC مبنی بر لزوم استفاده از VAR، فدراسیون فوتبال عراق بلافاصله روز گذشته با رئیس بخش VAR فیفا جلسه گذاشت تا این تکنولوژی را به لیگ فوتبال کشورش بیاورد. طبق اعلام فدراسیون عراق برای تجهیز هر ورزشگاه به این تکنولوژی مبلغ حدود 30 تا 35 هزار دلار باید هزینه کند.

سهیل مهدی رئیس کمیته مسابقات سازمان لیگ روز گذشته اعلام کرد که تجهیز استادیوم ها به فناوری VAR زمانبر بوده و حداقل به 6 ماه زمان نیاز دارد یعنی حتی اگر امروز برای استفاده از این تکنولوژی اقدام کرد، ممکن است برای نیم فصل دوم رقابت های لیگ بیست و یکم بتوان از VAR بهره برد.

طولانی بودن پروسه تجهیز ورزشگاه ها به فناوری کمک داور ویدیویی، ممکن است زمان برگزاری بازی ها را نیز دستخوش تغییر کند. طبق برنامه ای که اعلام شده، 10 دیدار مرحله پایانی در ماه های شهریور، مهر، آبان، بهمن و فروردین سال آینده برگزار خواهند شد و در صورتی که این برنامه دستخوش تغییر نشود، احتمال برگزاری متمرکز بازی ها سخت به نظر می رسد چرا که برای هر بار برگزاری مسابقات، باید تشکیلات و مقدمات آن را فراهم کرد که مهمترین آن، مسائل و پروتکل های بهداشتی است.
به هر حال AFC با چالش عجیبی روبرو شده و مشخص نیست که قصد دارد دور پایانی از مرحله مقدماتی جام جهانی را چگونه برگزار کند. لزوم استفاده از VAR آن هم در حالیکه نصف کشورها از این تکنولوژی بی بهره اند، شرایط میزبانی را تحت تأثیر قرار داده و از سوی دیگر برگزاری متمرکز بازی ها در فواصل طولانی، سخت و طاقت فرسا به نظر می رسد.

تا برگزاری نخستین بازی تیم ملی در این رقابت ها زمان زیادی باقی نمانده است. قطعا در صورتی که AFC استفاده از VAR در استادیوم ها را الزامی کند، فدراسیون فوتبال ایران تنها دو راه را پیش روی خود می بیند. یا آنها باید تا قبل از شهریور ماه حداقل استادیوم آزادی به عنوان میزبان بازی های تیم ملی را به تکنولوژی کمک داور ویدیویی مجهز کنند که امری بعید و غیرممکن به نظر می رسد و یا اینکه دیدارهای ایران در کشوری بی طرف که از VAR بهره می برد، برگزار کنند.
راه حل سومی که ممکن است پیش روی کنفدراسیون فوتبال آسیا قرار بگیرد، برگزاری متمرکز بازی ها در یک کشور خواهد بود که در آن صورت، ممکن است برنامه برگزاری بازی ها نیز تغییر کند و این رقابت ها همچون دیدارهای لیگ قهرمانان آسیا یا مرحله قبلی مقدماتی جام جهانی به صورت پیوسته برگزار شود.

اما در صورتی که AFC این مرحله را به صورت رفت و برگشت برگزار کند و استفاده از VAR الزامی شود و فدراسیون موفق به تجهیز استادیوم خانگی تیم ملی به این تکنولوژی نشود، قطعا برگزاری بازی های ایران در زمین بی طرف و در سوی مقابل بازی مقابل هواداران رقبایی چون کره جنوبی، استرالیا، چین، عربستان، امارات و... سخت خواهد بود. پس تا دیر نشده، باید چاره ای در این خصوص اندیشید.