درسی که باید از حادثه اریکسن بیاموزیم

به گزارش ورزش سه ، شکی نیست که ستاره‌های ورزش  زمانی ماندگارتر و پرآوازه تر خواهند شد که با درک قدرت رسانه، نحوه تعامل و ارتباط با آن را بدانند. اینکه یک رسانه می تواند او را به اوج برساند و یا با انتشار اخبار و مستنداتی (عاری از بحث جعلی یا واقعی بودن) او را به قعر ببرد.پس عجیب نیست که فکر کنیم اگر ورزشکاران به دنبال مکملی هستند تا آنها را قوی و نیرومند و ورزیده برای میدانهای رقابت کند، باید در کنار مکملهای غذایی و کسب مهارتهای تخصصی و حرفه ای، به فکر «مکملی به نام مهارتهای رسانه ای» باشند.

یک ورزشکار در کنار انواع سوادهای رسانه ای، تبلیغی، خبری و... باید رسانه ها را خوب بشناسد. بداند چطور در برابر رسانه ها ظاهر شود. مسلط به فن بیان، زبان بدن، نحوه روایت و... باشد. بداند مقابل چه رسانه ای چه بگوید، چطور بگوید و از چه زبان و ادبیاتی در این زمینه بهره گیرد؟

*وقتی ورزشکاری به جایگاه یک سلبریتی ورزشی رسید باید بداند که هر کلام و رفتارش در برابر رسانه ها چقدر اثرگذار خواهد بود و چه تأثیری بر هواداران و طرفدارانش که ممکن است از یک کودک تا یک کهنسال باشد بگذارد.اینکه وقتی پس از یک بازی ملی یا جهانی در برابر دهها دوربین قرار می گیرد، چه طور به عنوان نماینده و سفیر ورزشی آن کشور جلوه هایی از غرور، افتخار و فرهنگ آن سرزمین را در میان لغات و رفتار و کلماتش منتقل کند بسیار حائز اهمیت است.اینکه متوجه ظاهر خود باشد و بداند که او اکنون رسانه متحرک و ناطقی است که نوع پوشش، لباس، مو، ریش، ارایش و... وی روایتی از سبک زندگی و آموزه هایی برای طرفداران و علاقمندانش دارد.

*وقتی در جایگاه یک سلبریتی قدم در عرصه های تبلیغاتی نهاد، چه انتخابهایی داشته باشد و چطور با عرصه های تبلیغاتی – رسانه ای پیوند خورد که هر گونه حرکتی نیز در این حوزه از سوی مخاطب رصد شده و در ذهنش رسوب خواهد کرد.

*اینکه بیاموزد در برابر رسانه ها چطور جانب ادب را نگه دارد و چگونه با رفتارهای جوانمردانه و انسانی، لحظاتی اثرگذار نزد همگان به ویژه طرفداران خلق کرده و بیافریند. 

به همین جهت  در دنیای امروز یکی از آموزشهای جدی و اساسی به ورزشکاران آموزش سوادهای نوین و ترتیب بازیکنان برای نحوه مواجهه با رسانه هاست.گاه یک مواجهه ناخوشایند رسانه ای می تواند خاطره ای تلخ نه از یک ورزشکار که از یک تیم و یک کشور در اذهان عمومی جهان برجای گذارد و نقطه مقابل آن نیز هست.

نمونه ای در این خصوص که در اذهان جهانیان به یادگار ماند، مربوط به بازی تیمهای ملی فوتبال دانمارک و فنلاند در دورمین روز مسابقات یورو 2020 در ورزشگاه پارکن شهر کپنهاگ است که در دقیقه 43 بازی به دلیل ایست قلبی کریستین اریکسن ستاره تیم ملی دانمارک ناتمام ماند. گرچه آن لحظات بسیار ناخوشایند بود ولی بازیکنان می دانستند که چطور از جسم بیمار هم تیمی خود در برابر رسانه ها مراقب کنند. به دورش حلقه بزنند و اجازه ندهند این لحظه های تلخ سوژه عکاسی عکاسان و فیلمبرداران رسانه ای و خبری شود. در این لحظات برای هم تیمی شان اشک ریختند و دعا کردند با دیوار دفاعی در برابر رسانه ها، لحظه هایی از انسانیت را به ثبت برسانند. کادر فنی و درمانی نیز او را در پوششی به بیرون از زمین بردند تا به وضعیت سلامتی وی رسیدگی کنند.

یا نمونه ای دیگر که به یکی از مسابقات فوتبال زنان در اردن مربوط است. وقتی توپ به صورت بازیکن محجبه ای می خورد  و حجاب از سرش کنار می رود، چطور بازیکنان تیم مقابل که از قضا محجبه نیز نیستند حلقه ای از اتحاد دور او شکل می دهند تا بازیکن حریف بتواند دور از چشم رسانه ها، حجابش را باز یابد.یا نمونه دیگری مربوط به بازی کبدی بانوان ایران مقابل هند که در پی انجام بازی و طی حادثه ای، وقتی مقنعه بانوی ایرانی از سرش خارج می شود چطور داور کره ای حاضر در بازی بلافاصله کتش را بر سربازیکن ایرانی می اندازد تا او به یاری بازیکنان هندی مقنعه اش را به سر کند.

این صحنه ها عاری از بار مذهبی و انسانی و... آنها، درسهایی در خصوص نحوه مدیریت بحران در زمین بازی و چگونگی مواجهه با رسانه ها دارد.
گاه ممکن است بسته به جنس و نوع ورزش و میزان احتمال وقوع حوادث در آن، تماشاگران حاضر در صحنه یا در برابر رسانه ها، شاهد صحنه هایی دلخراش و بعضاً فجیعی باشند که لازم باشد این صحنه ها مدیریت بصری و رسانه ای شوند. براین اساس سرعت عمل ورزشکار و یا حتی حریف مقابل، در مدیریت صحنه و به نوعی مدیریت بحران و کمک به مدیریت روحی و روانی تماشاگران حاضر در مسابقه و حاضر در برابر رسانه ها ضروری است.از این حیث، آموزشهای لازم می تواند توان مدیریت بهتری به  ورزشکاران برای اینگونه رویارویی های رسانه ای به آنها بخشد.

●  آموزشهای رسانه ای مکمل آموزشهای فنی و حرفه ای
از این زاویه لازم است تا باشگاههای ورزشی، تیم ملی و...، در بخشی از آموزه های خود به بحثهای رسانه ای و انواع سوادهای مربوطه، آداب و معاشرت و تشریفات، فن بیان، راههای ارتقای اعتماد به نفس، تسلط بر زبان بدن، مدیریت زمان، مدیریت بحران و.. را در برنامه های بگنجانند تا بتوان جلوه های بهتر و درخشانتری از بازیکنان ایرانی در صحنه ها و میادین ورزشی ملی و بین المللی را شاهد بود.

●  لزوم تدوین منشور و دستورالعملی برای رسانه ها به منظور پوشش حوادث دلخراش یا فجیع در میادین ورزشی
در عین حال از رسانه ها نیز انتظار می رود تا در ثبت و ضبط صحنه هایی مربوط به حوادث دلخراش و یا حتی فجیع دستورالعملها و منشورهایی داشته باشند تا بدانند در چنین شرایطی چگونه به پوشش آن رقابتها اقدام کنند. قطعاً برای رسانه ها و مخاطبان آنها به نمایش درآوردن جلوه هایی زیبا و جذاب از مدیریت شایسته و انسانی حوادث توسط ورزشکاران و حریفان آنها در میدان ورزش (همچون اتفاق مذکور مربوط به  ایست قلبی کریستین اریکسن) دلپذیرتر و جذابتر خواهد بود تا نمایش و تماشای صحنه های فجیع و دلخراش احتمالی.اتفاقی که بعث واکنش شدید بینندگان انگلیسی به برنامه مشهور گری لینه‌کر مهمترین مجری ورزشی دنیا هم شد. 

مریم سلیمی
دکترای علوم ارتباطات و پژوهشگر ارتباطی و رسانه ای