آنالیز پیروزی مقابل بحرین؛ تا ده بشمار!

به گزارش ورزش سه، بالاخره موعود یکی از حساس‌ترین بازی‌های چند سال اخیر فوتبال ایران فرا رسید؛ جدال ما و بحرین در منامه در مرحله‌ی مقدماتی جام جهانی ۲۰۲۲. دیداری که ایران برای زنده نگه داشتن شانس صعود خود به دور بعدی مسابقات، نیاز مبرم به هر سه امتیاز آن داشت و به لطف بازی درخشان بچه‌ها در نیمه‌ی‌ دوم و تعویض‌‌های عالی دراگان اسکوچیچ، این عمل میسر شد.

نیمه‌ی اول؛ آنالیز دقیق هلیو سوزا از تیم ایران
تیم ما بازی را با یک تغیییر نسبت به دیدار با هنگ‌کنگ آغاز کرد؛ احسان حاجی‌صفی، کاپیتان اول ایران، به ترکیب اصلی بازگشته و جایگزین سعید عزت‌اللهی شده بود. پیش‌بینی‌ها این بود که با توجه به نفرات حاضر در ترکیب اولیه‌ی ایران، آرایش ما به صورت ۲-۴-۴ لوزی باشد، اما در عمل آرایش پایه‌ی ما ۳-۳-۴ بود. آن سوی میدان، بحرین نسبت به دیدار با کامبوج ۴ تغییر را در ترکیب خود اعمال کرده و آرایش پایه‌ی خود را هم از ۳-۳-۴ به ۱-۴-۱-۴ تغییر داده بود؛ اما نکته آن جا بود که آرایش پایه‌ی بحرین دقیقاً مشابه دیدار دوستانه‌شان با اوکراین و ترکیب آن‌ها هم نسبت به آن دیدار تنها متحمل دو تغییر شده بود؛ الحیام به جای عبدالله در پست دفاع چپ و المالود به جای السود در پست هافبک میانی سمت چپ.( تصویر ۱)

 

تصویر ۱: آرایش پایه‌ی ۳-۳-۴ ایران و ۱-۴-۱-۴ بحرین در شروع بازی.

ایران بعد از تجربه‌ی ناموفق ۶۰ دقیقه‌ی ابتدایی دیدار با هنگ‌کنگ در استفاده از آرایش ۴-۴-۲ و ۳-۵-۲ هنگام ساخت بازی، در این مسابقه دوباره به آرایش ۳-۲-۳-۲ هنگام ساخت بازی از عقب زمین برگشت؛ درست مشابه آرایشی که در ۳۵ دقیقه‌ی ابتدایی دیدار با ازبکستان و کل بازی با سوریه هم شاهد آن بودیم.( تصاویر ۲ و ۳).

 

تصویر ۲: آرایش ۳-۲-۳-۲ ایران هنگام ساخت بازی که «۲» و «۳» ابتدایی آن در این تصویر مشخص است.

 

تصویر ۳: آرایش ۳-۲-۳-۲ ایران هنگام ساخت بازی که «۲» و «۳» انتهایی آن در این تصویر مشخص است.

 

بنابراین شاهد تشکیل مثلث‌هایی در دو سمت زمین توسط بچه‌های ایران بودیم. اما مشکل این جا بود که آرایش ۱-۴-۱-۴ بحرینی‌ها به آن‌ها اجازه می‌داد تا در مقابل مثلث‌های ایران در هر سمت زمین، ۴ بازیکن را قرار دهند: مدافع کناری و هافبک کناری سمت توپ + علی حرم و یکی از بین الشیخ یا المالود( بسته به مکان توپ). ( تصویر ۴)

 

تصویر ۴: دفاع بحرین با آرایش ۱-۴-۱-۴، تشکیل مثلث ایران در سمت راست زمین و حضور ۴ بازیکن بحرین در سمت توپ.

 

تیم ما برای از بین بردن برتری عددی بحرین در جناحین، رو به پاس‌های تعویض منطقه‌ی بازی آورد. این کار در نیمه‌ی اول بارها و بارها توسط شجاع خلیل‌زاده، احمد نوراللهی و احسان حاجی‌صفی تکرار شد. ایده‌ی اسکوچیچ تا حدودی جواب داد و بعد از ارسال پاس‌های تعویض منطقه و جابه‌جایی‌های کند علی حرم، تک هافبک دفاعی جلوی ۴ مدافع بحرین، تیم ما در گوشه‌های زمین به جای موقعیت ۳ به ۴، با موقعیت ۳ به ۳ مواجه می‌شد؛ اما لمس توپ‌های اضافی بازیکنان ما، بخصوص صادق محرمی و علی قلی‌زاده در سمت راست، باعث شد ما نتوانیم از فرصت‌هایمان بعد از تعویض منطقه‌ی بازی استفاده کنیم و به بحرین فرصت سازمان‌دهی مجدد دفاعی بدهیم(تصاویر ۵ و ۶).

 

تصویر ۵: تعویض منطقه‌ی بازی توسط خلیل‌زاده.

 

تصویر ۶: تبدیل موقعیت ۴ به ۳ در جناح راست به ۳ به ۳. علی حرم نتوانست از سمت چپ زمین خود را به سمت راست انتقال دهد. در ادامه‌ی این صحنه، لمس توپ‌های اضافی محرمی و قلی‌زاده باعث از دست رفتن موقعیت ما می‌شود.

ساختار دفاعی آسیب‌پذیر ایران در نیمه‌ی نخست
ایران در نیمه‌ی اول با آرایش ۲-۳-۱-۴ بحرین را پرس می‌کرد. برخلاف دیدار‌های قبلی، احمد نوراللهی و ۴ مدافع ما، حمایت خوبی از خط اول و دوم فشار ایران( ۵ بازیکن حاضر در نیمه‌ی زمین بحرین) داشتند و ما توانستیم برای مثال در کم‌تر از ۱ دقیقه، در دو صحنه‌ی مشابه توپ را در مرکز زمین پس بگیریم و جدی‌ترین موقعیت‌های نیمه‌ی اول‌مان را خلق کنیم. ( تصاویر ۷، ۸ و ۹)

 

تصویر ۷: حضور ۵ بازیکن ایران در نیمه‌ی زمین بحرین برای اجرای پرسینگ.

 

تصویر ۸: پرسینگ ایران در مرکز زمین به خود شدت می‌گیرد و میلاد محمدی از خط دفاع جدا می‌شود تا روی پای هافبک راست بحرین پرس بگذارد. توپ برای ما پس گرفته می‌شود و در ادامه‌ی‌ این صحنه، روی انتقال سریع تیم ما، طارمی یک کارت زرد را از مدافع بحرین می‌گیرد.

 

تصویر ۹: به دقیقه‌ی بازی توجه کنید؛ فاصله‌ی این صحنه با صحنه‌ی قبل، کم‌تر از ۱ دقیقه است. بار دیگر میلاد محمدی از خط دفاع جدا شده، روی بازیکن بحرین فشار می‌گذارد، با حمایت حاجی‌صفی مالکیت توپ به نفع ما تغییر می‌کند، با یک انتقال سریع، وحید امیری، طارمی را تقریباً در موقعیت تک‌ به تک قرار می‌دهد.

 

در هنگام دفاع عمیق، بچه‌ها مشابه دیدار هنگ‌کنگ، آرایش ۲-۳-۱-۴ به خود می‌گرفتند. اما مشکل آن جا بود که احسان حاجی‌صفی، نفر سمت چپ عرض ۳ نفره‌ی ما، یار خود که رضا عیسی، دفاع راست بحرین بود را به خوبی دنبال( Track) نمی‌کرد، در نتیجه تیم بحرین بارها و بارها موفق شد ارسال‌های خطرناکی را در نیمه‌ی اول از سمت چپ خط دفاعی ما شکل دهد.( تصاویر ۱۰، ۱۱، ۱۲ و ۱۳)

 

تصویر ۱۰: دفاع ایران با آرایش ۲-۳-۱-۴ در نیمه‌ی زمین خودی.

 

تصویر ۱۱: عیسی، از پشت سر حاجی‌صفی فرار می‌کند، اما احسان او را دنبال نمی‌کند.

 

تصویر ۱۲: محمدی که مسئول مهار جاسم بوده، مجبور می‌شود روی پای عیسی بیاید تا از ارسال او جلوگیری کند، در نتیجه عیسی می‌تواند با یک پاس جاسم را صاحب توپ کند. خلیل‌زاده برای پوشش محمدی به جناح چپ متمایل می‌شود و با بی‌احتیاطی روی یار بحرین خطا می‌کند. اگر حاجی‌صفی از ابتدا عیسی را دنبال می‌کرد، هیچ یک از این اتفاقات نمی‌افتاد.

 

تصویر ۱۳: محمدی برای مهار الشیخ، هافبک راست بحرین که به داخل زده، مجبور شده که به وسط متمایل شود، حال فضا برای اورلپ عیسی فراهم شده است، حاجی‌صفی وظیفه دارد با عیسی حرکت کند، اما این کار را نمی‌کند، در نتیجه خود میلاد محمدی مجبور می‌شود به سمت عیسی حرکت کند.
 

نیمه‌ی دوم؛ بهترین ۴۵ دقیقه‌ی ایران با اسکوچیچ
در آغاز نیمه‌ی دوم، دراگان دست به یک تعویض نسبتاً ریسکی زد؛ او میلاد محمدی را که به نظر می‌رسید از نظر روحی چندان برای این مسابقه آماده نبوده، از زمین خارج کرد و سامان قدوس را به زمین فرستاد. با این تغییر، حاجی‌صفی به پست دفاع چپ رفت و قدوس هم به عنوان بازوی راست نوراللهی در آرایش ۳-۳-۴ ایران فعالیت می‌کرد. هم‌چنین آرایش ایران هنگام پرسینگ و دفاع عمیق در نیمه‌ی زمین خودی هم دست‌خوش تغییر شد؛ ایران در این نیمه با آرایش ۳-۳-۴ حریف را پرس کرد و از آن مهم‌تر، به هنگام دفاع عمیق، به لطف مشارکت فعال قلی‌زاده و طارمی در کار‌های دفاعی، آرایش ما به ۱-۵-۴ تغییر یافت، در نتیجه برخلاف نیمه‌ی اول تیم ما هیچ فضایی را در هیچ یک از دو سمت زمین در اختیار بحرین قرار نداد.( تصاویر ۱۴ و ۱۵)

 

تصویر ۱۴: ایران آماده‌ی اجرای پرسینگ با آرایش ۳-۳-۴ می‌شود.

 

تصویر ۱۵: دفاع ایران با آرایش ۱-۵-۴ و بازگشت طارمی به عقب برای مشارکت در کار‌های دفاعی و پوشش سمت چپ زمین که در نیمه‌ی اول نقطه‌ی ضعف تیم ما بود.

آرایش ایران هنگام ساخت بازی نسبت به نیمه‌ی اول تغییری نکرد؛ ما هم‌چنان با آرایش ۳-۲-۳-۲ کار را جلو می‌بردیم و مثلث‌های خودمان را در دو سمت زمین تشکیل می‌دادیم. علی‌رغم تعویض‌های پرشماری که در نیمه‌ی‌ دوم اتفاق افتاد، باز هم آرایش ما هنگام ساخت بازی تا دقیقه‌ی ۹۰ دچار تغییر چندانی نشد.( تصویر ۱۶ و ۱۷) 

 

تصویر ۱۶: ساخت بازی ایران در نیمه‌ی دوم با آرایش ۳-۲-۳-۲. شجاع و کنعانی، دو نفر ابتدایی آرایش ساخت بازی ما، در این تصویر نیفتاده‌اند.

 

تصویر ۱۷: تشکیل مثلث در سمت راست زمین. برخلاف مثلث‌های نیمه‌ی اول، این بار دو بازیکن ما، محرمی و قلی‌زاده، در گوشه‌ی راست زمین قرار گرفته‌اند تا فضا برای فعالیت سامان قدوس در نیم‌فضای راست زمین و بین خطوط بحرین فراهم شود. این در حالی است که اگر به تصاویر ۴ و ۶ بازگردید، درخواهید یافت که دو رأس از سه رأس مثلث ایران، در نیم‌فضا جای گرفته و تنها یک بازیکن ما در گوشه است.

اما چه شد که ایران در این نیمه بحرین را با ۳ گل ویران کرد؟
در آنالیزی که پیش از بازی ایران- بحرین صورت گرفت، به این نکته اشاره داشتیم که تیم اسکوچیچ انتقال‌های سریعی از فاز دفاع به حمله دارد. به‌واقع ۲ گل از ۳ گل ما مقابل سوریه و هنگ‌کنگ، از همین طریق به دست آمد. در بازی با بحرین هم هر ۳ گل ایران از راه انتقال از فاز دفاع به حمله به دست آمد. در این میان حضور سامان قدوس و توانایی بسیار بالای او برای بازی بین خطوط تیم حریف و ارسال پاس‌های در عمق، از مواردی بود که سرعت انتقال‌های تیم ما را در این نیمه افزایش می‌داد. درصد مالکیت تیم ایران در ۴۵ دقیقه‌ی ابتدایی ۵۹٪ و در دقایق ۴۵ تا ۶۰ که ۲ گل تیم ایران به ثمر رسید، ۵۶٪ بود. یکی از دلایل این کاهش درصد مالکیت می‌تواند به افزایش سرعت انتقال تیم از فاز دفاع به حمله و کم‌‌‌تر در اختیار داشتن توپ برگردد.( تصاویر ۱۸ تا ۲۳)

 

تصویر ۱۸: وحید امیری،  جواهر فوتبال ایران، با دوندگی بی‌امان خود توپ را در میانه‌ی زمین برای ما پس می‌گیرد.

 

تصویر ۱۹: وحید به خوبی پا به توپ پیش‌روی می‌کند، قدوس به زیبایی به سمت گوشه‌ی زمین حرکت می‌کند تا محمد، مدافع میانی بحرین را با خود بکشاند و برای طارمی که بین خطوط بحرین جای‌گیری کرده، فضاسازی کند. در ادامه‌ی این صحنه، پاس امیری به طارمی می‌رسد و او هم با یک پاس طلایی آزمون را در موقعیت گل اول ایران قرار می‌دهد. فاصله‌ی بین توپ‌ربایی امیری در مرکز زمین تا لحظه‌ی تک به تک شدن آزمون، تنها ۱۰ ثانیه است.

 

تصویر ۲۰: ایران در این صحنه هم فشردگی طولی و هم عرضی دارد. طارمی آماده است در صورت تعویض منطقه‌ی بازی توسط بحرین، به جناح چپ ما منتقل شود و آرایش ما را هنگام دفاع تبدیل به ۱-۵-۴ کند.

 

تصویر ۲۱: نتیجه‌ی این دفاع خوب، ارسال بی‌هدف بازیکن بحرین است که با دفع توپ خلیل‌زاده همراه می‌شود.

 

تصویر ۲۲: درست ۱۰ ثانیه بعد از دفع توپ خلیل‌زاده، روی پاس طولی عالی قدوس به طارمی و در ادامه پاس طلایی طارمی به آزمون، سردار دوباره با گلر بحرین تک به تک شده و دروازه را باز می‌کند. مدت زمان انتقال ایران از فاز دفاع به حمله در هر دو‌ صحنه‌ی گل اول و دوم، ۱۰ ثانیه است.

 

تصویر ۲۳: هیت‌مپ سامان قدوس مقابل بحرین از راست به چپ. بیش‌تر حضور او در مرکز و نیم‌فضای راست زمین بوده است.

پیروزی روحیه‌بخش ملی‌پوشان کشورمان باعث شد تا بعد از مدت‌ها همه‌ی فوتبال‌دوستان ایرانی بتوانند نفسی به راحتی بکشند و حال تیم ما پیروزی مقابل کامبوج و پیروزی در مقابل عراق قطعاً به دور بعدی مسابقات صعود خواهد کرد و در صورت پیروزی مقابل کامبوج و امتیاز از دست دادن مقابل عراق، هنوز شانس صعود به عنوان یکی از تیم‌های برتر دوم گروه‌های ۸ گانه را خواهیم داشت. از طرفی دراگان اسکوچیچ هم با تعویض‌های خوب خود در این مسابقه نشان داد تحلیل درستی از جریان مسابقه و نقاط ضعف و قوت ما در طول بازی داشته که این مسئله برای یک سرمربی فوتبال شاخصه‌ی بسیار مثبتی محسوب می‌شود. همه‌ی ما، این جا در ایران، منتظر تکرار نمایش درخشان پسران سرزمین‌مان در دومین بازی فوق‌حساس‌مان مقابل عراق هستیم.
علی کمانگری
منبع داده‌های آماری: مجموعه‌ی «یازده»