شاگرد خلف کی‌روش در جاده‌ی شگفتی‌سازی!

به گزارش ورزش سه ، در روز اول دور گروهی مسابقات، فولاد اهواز، نماینده‌ی شایسته‌ی کشورمان، در ورزشگاه کینگ فهد عربستان به مصاف تیم پرمهره‌ی السد قطر به هدایت ژاوی هرناندز رفت و در حالی که تا دقیقه‌ی ۸۹ از حریف خود پیش بود، سرانجام تسلیم ضربه‌ی خوخی بو‌علام شد تا به یک امتیاز قناعت کند. نمایش شاگردان نکونام در سراسر ۹۰ دقیقه تحسین اهالی فوتبال را برانگیخت.

آرایش همیشگی فولاد در مقابل شمایل تازه‌ی السد

جواد نکونام بدون کوچک‌ترین تغییر در ترکیب تیم برنده مقابل العین، تیمش را با ۱-۳-۲-۴ همیشگی و همان ۱۱ نفر وارد میدان کرد.( تصویر ۱) اما قهرمان بدون شکست لیگ قطر، با آرایشی به میدان آمده بود که برای فوتبال‌دوستان ایرانی چندان آشنا نبود. حدود ۶ ماه پیش و در تقابل السد و پرسپولیس، ژاوی تیمش را با آرایش ۳-۴-۴ به میدان فرستاد، اما در سراسر این فصل، مرد اسپانیایی تیمش را با آرایش ۱-۲-۴-۳ به زمین می‌فرستاد.

اتخاذ این آرایش توسط ژاوی می‌تواند چندین دلیل داشته باشد؛ نخست آن که در چنین آرایشی، تیم او‌ ۴ بازیکن( دو هافبک دفاعی و دو بازیکن پست ۱۰) را در مرکز زمین خواهد داشت، دوم آن که در چنین حالتی بدون نیاز به جابه‌جایی نفرات، تیم همواره دو بازیکن را دو نیم‌فضای راست و چپ خواهد داشت( ۲ بازیکن پست ۱۰) و سوم این که ژاوی با اتخاذ این آرایش می‌توانست از حضور هم‌زمان همه‌ی عناصر تهاجمیش( تاباتا، کاسورلا، نام تائه هی، هایدوس و بونجاح) بهره ببرد. السد برای تقابل با فولاد هم از همین آرایش ۱-۲-۴-۳ بهره برد.( تصویر دوم)

مشکل آرایش جدید السد

با تغییر آرایش السد از ۴ مدافع به ۳ مدافع، پدرو میگوئل و عبدالکریم حسن، دو مدافع کناری رونده‌ی فصول گذشته‌ی السد، در این فصل به پست مدافع میانی راست و چپ منتقل شده‌اند تا ژاوی بتواند از قدرت حمل توپ بالای آن‌ها در فاز اول بازی‌سازی استفاده کند و نقش یک «Overlapping center-back» را به آن‌ها بدهد( مشابه نقش آزپلی‌کوئتا در چلسی کنته و توخل). اما به نظر می‌رسد این دو بازیکن آن چنان توانایی‌های دفاعی و تجربه‌ی یک مدافع میانی را نداشته باشند. میگوئل و حسن در این دیدار روی هم در ۱۱ نبرد هوایی شرکت کردند که تنها در ۴ مورد آن‌ها موفق بودند.

هم‌چنین در صحنه‌ی گل فولاد، آگاهی محیطی پایین حسن کاملاً خود را نشان می‌دهد؛ جایی که شیمبا به‌راحتی از پشت سر می‌آید و دروازه‌ی السد را باز می‌کند. ( تصویر ۳) دومین مشکل آرایش جدید السد، نداشتن پیستون تخصصی در دو سمت زمین است. در همین بازی با فولاد، هایدوس و نام تائه هی در دو سمت زمین کار را برای السد آغاز کردند که هردویشان هم در ادامه تعویض شدند. در طول فصل ستارگان قطر هم السد بیشترین جابه‌جایی را در این پست داشته و از نفراتی چون هاشم علی، اکرم عفیف و یوسف در این نقطه‌ی زمین بهره برده است.

 در لحظه‌ی  ارسال درخشان مهر ، شیمبا چند گام از حسن عقب‌تر است، اما در نهایت دروازه را باز می‌کند.

از بزرگ‌ترین مشکلات هایدوس و نام تائه هی برای بازی در این پست، تمایل بالای این دو برای به داخل زدن است؛ این در حالیست که السد، کاسورلا و تاباتا را در دو نیم‌فضا دارد و هایدوس و تائه به جای به داخل زدن، باید از لب خط حرکات خود را پیگیری کنند که توانش را ندارند. ضعف پیستون‌های السد در حرکات کناری باعث شد ۴ بازیکنی که در این دو پست بازی کردند، روی هم ۵ ارسال ناموفق از ۶ ارسال داشته باشند.

محسن فروزان؛ کلید موفقیت تیم نکونام!

وقتی به نقش کلیدی دروازه‌بان در موفقیت یک تیم اشاره می‌شود، احتمالاً همه منتظر شنیدن تعداد مهار‌های او‌ هستند؛ اما قصه‌ی محسن فروزان در بازی با السد متفاوت است. او‌ اگرچه با ۳ مهار درخشان وظیفه‌ی حراست از دروازه را هم به خوبی انجام داد، اما نکته‌ی مهم‌تر، تأثیر غیر قابل انکار او در خلق موقعیت‌های فولاد بود. جواد نکونام و کادرش به خوبی می‌دانستند در این مسابقه با پرسینگ شدید قطری‌ها از جلوی زمین مواجه خواهند شد؛ بنابراین، با در نظر گرفتن ضعف خودشان در فاز یک بازی‌سازی، به محسن فروزان دستور داده بودند تمام ضربات را بلند بزند.

گراف پاس‌های ارسالی محسن فروزان برای ۴ عنصر تهاجمی فولاد. به تعدد ارسال پاس به جناحین دقت کنید.

نتیجه آن شد که از ۳۵ پاس فروزان در این مسابقه، ۳۳ مورد آن بلند بودند. اما قرار نبود این ضربات صرفاً بلند و بی‌هدف زده شود. فروزان باید سعی می‌کرد اغلب ضربات را به یک گوشه‌ی زمین ارسال کند، بازیکنان فولاد هم در همان گوشه تجمع کنند، بعد با موفقیت در نبرد‌های هوایی و در ادامه تصاحب توپ‌های دوم، به سرعت راهی دروازه‌ی السد شوند. نگاهی به گراف پاس‌‌های فروزان برای عناصر تهاجمی فولاد در این مسابقه( احمد‌زاده، انصاری، عباسی، پاتوسی و شیمبا) نشان می‌دهد این دروازه‌بان تا چه حد وظیفه‌ی خود را خوب انجام داده است( تصویر ۴) فروزان هم‌چنین دقت بسیار بالایی را هم پشت ضربات خود گذاشت و از ۳۵ پاس او( در حالی که ۳۳ تای آن‌ها بلند بودند!) ۲۲ مورد را به مقصد رساند تا پشت سر فرشاد احمد‌زاده با ۲۴ پاس، بیش‌ترین پاس صحیح ارسالی را در تیم فولاد داشته باشد. در نهایت تک گل تیم فولاد هم روی یکی از همین ضربات شروع مجدد، موفقیت‌های متوالی فولادی‌ها در نبرد‌های هوایی و جنگندگی بی‌نظیرشان برای تصاحب توپ‌های‌ دوم به دست آمد.( تصاویر ۵، ۶ ،۷ و ۲)

شروع مجدد بلند فروزان، شکل‌گیری نبرد هوایی میان شیمبا و گیلرمه، ضربه‌ی سر توسط گیلرمه.

چرا شانس فولاد برای شگفتی‌سازی بالا است؟

از همان ابتدای مربی‌گری جواد نکونام در فوتبال ایران، بسیاری سبک مربی‌گری او را با کارلوس کی‌روش مقایسه می‌کردند. واقعیت آن است که نکونام هم مانند کی‌روش ترجیح می‌دهد مقابل اکثر تیم‌ها رو به فوتبال واکنشی یا «Reactive» آورد. همین مورد هم باعث می‌شود فولاد در لیگ برتر و مقابل تیم‌هایی که به شدت بسته بازی می‌کنند، دچار مشکل شود اما در برابر پرسپولیس، سپاهان و استقلال، نمایش‌هایی برتر از حریفانش را از نظر خلق موقعیت‌های خطرناک ارائه دهد. البته سبک مربی‌گری نکونام یک تفاوت بزرگ با کارلوس کی‌روش دارد و آن هم اصرار بیشتر نکو روی بحث پرسینگ از جلو و مرکز زمین است.

 در ادامه‌ی صحنه‌ی قبل، نبرد دوم میان نیک‌نفس و تاباتا شکل می‌گیرد، اما این بار یار فولاد موفق‌تر است.

می‌توان ادعا کرد در حال حاضر و در میان مربیان ایرانی، جواد نکونام فوتبال واکنشی را در بالاترین کیفیت ارائه می‌دهد. در کنار این مبحث، جنگندگی بسیار بالای نفرات فولاد، از خود‌گذشتگی‌های آن‌ها برای یک‌دیگر و حرف‌شنوی بسیار بالایشان از نکونام، تداعی‌کننده‌ی شیمی بین بازیکنان تیم ملی در جام جهانی ۲۰۱۸ است. حال مزیتی که تورنمنت‌های بزرگی چون‌ لیگ قهرمانان آسیا برای تیم‌هایی مثل فولاد دارند، این است که چون شاگردان نکونام مقابل اغلب تیم‌ها «Underdog» ( تیمی که از نظر مهره نسبت به حریفش ضعیف‌تر است و از نظر عوام پیش از شروع مسابقه شانس کم‌تری برای پیروزی دارد) محسوب می‌شوند، می‌توانند توپ را به حریف واگذار کنند و حریف هم به این پیشنهاد اهوازی‌ها دست رد نمی‌زند! در نتیجه جواد نکونام می‌تواند با خیال راحت فوتبال واکنشی خود را ارائه دهد. بلایی که تیم او با ۴۵٪ مالکیت بر سر العین و با ۳۴٪ مالکیت بر سر السد آورد، ممکن است به زودی بر سر بقیه‌ی تیم‌های متمول غرب آسیا هم بیاورد.

در نبرد سوم، پاتوسی که از میگوئل کوتاه‌تر است، موفق به زدن ضربه سر و ارسال پاس برای انصاری در جناح چپ می‌شود، او پس از حفظ عالی توپ را به درخشان مهر می‌سپارد و سانتر درخشان مهر در ادامه منجر به تک گل فولاد می‌شود.

علی کمانگری
منبع داده‌های آماری: «Opta» و سایت AFC