پرونده ویلموتس؛ از مرد نجیب تا خوک جنگی

به گزارش ورزش سه مارک ویلموتس نیاز به معرفی برای اهالی فوتبال ایران ندارد. بلژیکی ها از دیر باز به او القابی همچون «گاو دانگلبرگ» و «خوک جنگی» داده بودند. گویی که ما ایرانی ها خیلی بیشتر او را تحویل گرفتیم و القابی همچون «سناتور» یا «مرد نجیب و با معرفت» را تقدیمش کردیم. پس در این جا، استفاده از لقب «خوک جنگی» را به منزله توهین به شخصیت حقیقی وی تلقی نکنید.

پرونده ویلموتس در فوتبال ایران با رأی فیفا، به سیاه ترین بخش خود رسیده .پیدا و پنهان پرونده ویلموتس به قدری فراگیر بوده و در رسانه ها بحث شده که شاید نیازی به تکرار مکررات نباشد اما می خواهیم در این مرحله جدید از این پرونده، بیشتر به طرح پرسش بپردازیم و مطالبه خود را بر پایه پاسخ یابی به این پرسش ها قرار دهیم تا شاید به نتیجه ای دست یابیم.

حال که رأی فیفا صادر شده و واکنش بسیار تندی از جانب رسانه ها، عموم مردم و نهادهای مختلف از جمله مجلس شورای اسلامی، قوه قضائیه، حراست و بازرسی وزارت ورزش و فدراسیون فوتبال، سازمان بازرسی کل کشور و همچنین نهادهای امنیتی برای پیگرد این تجربه تلخ شاهد هستیم، بد نیست که پرسش های خود را از جنبه های متفاوت، مطرح کنیم. البته نباید از این واقعیت غفلت کرد که بسیاری از ابعاد این پرونده هنوز افشا نشده است و همه تحلیل ها یا پرسش ها صرفا بر اساس دانسته های ماست.

با توجه به این که هنوز روند این پرونده از لحاظ حقوقی به پایان نرسیده و به زودی از سوی فدراسیون فوتبال، شکایتی برای واخواهی در دادگاه حکمیت ورزش (CAS) مطرح خواهد شد، برخی مسائل این پرونده توسط نمایندگان مجلس و یا سایر مطلعین، به طور عمومی مطرح نشده است. همچنین بخشی دیگر از مطالب افشا نشده، از جانب افراد دخیل در این ماجرا می باشد که احتمالا قصد پنهان کاری دارند. اگر چه با روشن شدن زوایای پیدا و پنهان، تفاوت چندانی از نظر مالی در پرداخت این خُسران بزرگ به وجود نخواهد آمد اما این شانس وجود دارد که لا اقل درس عبرت و کسب تجربه ای باشد تا در آینده، چنین مسائل دردناکی را در فوتبال شاهد نباشیم.

فسخ اولیه و بازی آخر

چرا مسئولان فدراسیون از جمله ابراهیم شکوری حاضر نشدند که حتی مبلغ قرارداد ویلموتس را اعلام کنند؟ فدراسیون در واکنش به رقم های مختلفی که در آن روزها توسط رسانه ها منتشر می شد، فقط یک بار واکنش نشان داد و آن واکنش نیز هنگامی بود که درست ترین تخمین ممکن صورت گرفته بود.(وقتی که اعلام شد مبلغ قرارداد سالیانه ویلموتس با برخی آپشن ها و مالیات، نزدیک سه میلیون یورو است، فدراسیون یک تکذیبیه تند و تیز را صادر کرد!)

ابراهیم شکوری طی یک مصاحبه در 16 آذر 1398 با رادیو ورزش، در  کمال قاطعیت اعلام کرد که ما کلیه حق و حقوق ویلموتس را پرداخت کرده و حتی یک مبلغ اضافه تر هم دادیم. او با اطمینان خاصی راجع به این موضوع صحبت می کرد و توئیت جنجالی ویلموتس در روز 15 آذر را نظر شخصی این مربی بلژیکی و فاقد ارزش حقوقی می دانست.

 ویلموتس در این توئیت اعلام کرده بود که قرارداد خود را به علت عدم رعایت تعهدات قراردادی توسط فدراسیون فوتبال ایران، فسخ کرده و پرونده در اختیار وکلای وی است. جالب این که شکوری این شکایت ویلموتس را فقط برای دریافت دیرکردها می دانست. دبیر کل وقت فدراسیون فوتبال اعتقاد داشت که ویلموتس فسخ نکرده وگرنه روی نیمکت تیم ملی در بازی مقابل عراق نمی نشست و چون پولش را داده ایم، دیگر فسخ انجام نمی شود. شکوری در همین مصاحبه مدعی شد که تأخیر در پرداخت به علت تحریم ها بوده است.

البته کارشناس های حقوقی از جمله غلامرضا رفیعی اعلام کردند که حتی اگر ویلموتس پیش از بازی با عراق، فسخ کرده باشد، باز هم حضورش روی نیمکت، به معنای انصراف از اقاله (فسخ) قرارداد بوده و آن فسخ از لحاظ حقوقی، کأن لم یکن محسوب می شود.

فسخ نهایی قرارداد

تاج بارها عنوان کرد که طبق بند 5 از ماده 4 قرارداد ویلموتس، هر کدام از طرفین قرارداد که فسخ کنند، می بایست 3 ماه غرامت بر اساس دستمزد ماهیانه مندرج در قرارداد را بپردازند. مطابق مصاحبه های تاج، وقتی که  بازی با عراق به پایان رسید، فدراسیون به سراغ مفاد فسخ قرارداد و بندهای مشمول شرایط فورس ماژور رفت.

تاج در آن زمان اعلام کرد که تغییرات خیلی جدی در قرارداد ایجاد شده است و قبلا در صورت برکناری ویلموتس، کل مبلغ قرارداد باید به وی پرداخت می شد اما اکنون فقط 3 ماه مبلغ دستمزد وی را می پردازیم.

به نظر می رسد که همین تبصره غرامت سه ماهه، باعث اشتباه مدیران فدراسیون شده و با خیال این که «فوق فوقش سه ماه غرامتش را می دهیم»، اقدام به اخراج ویلموتس کردند واکنون که رای فیفا صادر شده، می توان با قاطعیت گفت که این حکم با توجه به فسخ از جانب ایران بوده و آن تبصره غرامت سه ماهه بر خلاف مدعای تاج، هیچ کمکی به پیروزی فدراسیون در این جدال حقوقی نکرد. اگر این تبصره تا این حد محکم بود، پس چرا نتوانست قاضی فیفا را متقاعد کند؟ آیا این ماده، از لحاظ نگارش حقوقی و دایره واژگان حقوقی مشکل داشت؟ آیا واقعا چنین ماده ای در قرارداد با رضایت طرف مقابل گنجانده شده بود و یا این که مسئولان فدراسیون با لاک غلط گیر، آن را اضافه کرده بودند؟ اتهام کلاه برداری که طرفین به یکدیگر زده اند و ابتدا نیز توسط ویلموتس این اتهام متوجه مسئولان فدراسیون گردید، بابت چه مسئله ای بود؟

(مطابق شنیده ها، علاوه بر کلیه مبالغی که بر اساس این حکم باید به ویلموتس پرداخت شود، یک جریمه مضاعف نیز بابت تخلف فدراسیون در این قرارداد لحاظ شده است که چندان در رسانه ها مورد بحث قرار نگرفت. به راستی این جریمه بابت چه تخلفی بود؟ به عبارت دیگر، علاوه بر بحث عدم اجرای تعهد مالی، دو عنوان دیگر شکایت ویلموتس از فدراسیون، بابت موضوع کلاهبرداری و جعل اسناد قراردادی بود. وکیل ویلموتس مدعی بود که بند غرامت سه ماهه در صورت فسخ قرارداد، در تهران اضافه شده و بر سر آنها کلاه گذاشته اند و با تدقیق در مصاحبه های تاج، به نظر می رسد که این بند اضافه شده، احتمالا در ماه اکتبر یا اوایل دسامبر در قرارداد گنجانده شده است. )

عملکرد وکلای داخلی و خارجی

درباره انتخاب تیم وکلای فدراسیون در پرونده ویلموتس نیز حرف و حدیث فراوانی وجود دارد. رضا شاه منصوری یکی از آن وکلایی بود که بیشتر از بقیه، با رسانه ها صحبت می کرد. او طی مصاحبه ای در 30 فروردین 1399 مدعی شد که یکی از بهترین دفاع ها در این پرونده انجام شده و پیروزی در آن، دور از ذهن نیست و با توجه به این لایحه قوی که نوشته شده، یک پیروزی احتمالی در پیش است که فتح بابی خواهد بود برای پیروزی های بعدی فوتبال ایران در فیفا! ایشان حتی در یک مصاحبه دیگر، مدعی شد که طبع حقوقی اش، به وی می گوید که برنده این پرونده هستیم و حتی ویلموتس باید به ما غرامت بدهد! اگر چه شاه منصوری و برخی دیگر از مسئولان مربوطه مدعی هستند که ویلموتس با حسن نیت به ایران نیامده بود اما واقعیت این است که اگر حقوق او را به موقع پرداخت نمی کردند، هیچ گزکی به دست این مربی بلژیکی و وکلایش داده نمی شد. خیلی از کارشناس ها هشدار دادند که وکلای ایرانی این پرونده، افراد جوان و کم تجربه ای هستند اما فدراسیون در این مورد نیز بی توجه بود.

می گویند لایحه ویلموتس 44 صفحه و لایحه تیم وکلای فدراسیون فقط 12 صفحه بود! البته کسانی که تقصیرات را به گردن وکلا می اندازند، قصد پاک کردن صورت مسئله و مقصران اصلی را دارند اما عملکرد حقوقی این وکلا نیز بر خلاف ادعاهای خودشان بود. طبق گفته شاه منصوری، این تیم حقوقی فقط 4 روز در مطالعه این پرونده فرصت داشت. این حقوق دان ورزشی معتقد است که قرارداد ویلموتس چکیده ای از قرارداد کیروش بود و فدراسیون برای این که صرفه جویی کند حاضر به استخدام افراد متخصص برای نوشتن قرارداد ویلموتس نشد! متن اصلی قرارداد را چه کسی نوشت؟ همسر و تیم حقوقی ویلموتس یا طرف ایرانی؟

البته تاج در چند مصاحبه به طور ضمنی اذعان کرد که دکتر بیگلری رئیس کمیته استیناف AFC، با کم و زیاد کردن قرارداد کیروش، یک فرم کلی قرارداد را با کمک خانم اسدی در بخش امور بین الملل فدراسیون فوتبال آماده کرد تا از این متن قرارداد استفاده کنیم.

تکذیبیه ها و عدم شفافیت و صداقت

سردبیر وقت روزنامه خبر ورزشی که از طریق مدیر برنامه بوسنیایی ویلموتس در بلژیک، از مبلغ قرارداد 3 میلیون دلاری وی مطلع شده بود، پس از انتشار این خبر، شاهد تکذیبیه فدراسیون بود. فدراسیون در واکنش به این خبر، عملا یک دروغ بزرگ را به طور رسمی منتشر کرده و مبلغ قرارداد ویلموتس و کل اعضای کادر او را 3.6 میلیون دلار طی 3 سال اعلام کرد اما تأکید غیر طبیعی فدراسیون بر انتشار اطلاعات نادرست درباره این قرارداد، چه توجیهی دارد؟ افشای رقم قرارداد در آن زمان، چه خطری برای سئول نشین ها داشت؟

این عدم شفافیت ها فقط به رسانه ها محدود نشد و حتی مطابق گفته صفی الله فغان پور، هیچ نوع هماهنگی با امور حقوقی در جریان تنظیم و امضای این قرارداد صورت نگرفت و جالب تر این که پس از طرح شکایت در فیفا و انتخاب تیم وکلای پرونده ویلموتس، باز هم امور حقوقی فدراسیون در جریان این مسئله قرار نگرفت.

جنبه حقوقی

رضا شاه منصوری طی یک مصاحبه گفت که طبق اصل پایداری حقوقی (Contractual Stability)، طرفین نمی توانند هر گاه که بخواهند، یک قرارداد را فسخ کنند و هنگامی غرامت قابل قبول است که اعمالی انجام شود تا به موجب آن اعمال، یکی از طرفین قرارداد نتواند به آن قرارداد ادامه دهد و ناچار به ترک حقوقی آن باشد. با توجه به این که تاج نیز رجوع به بندهای فورس ماژور از مفاد فسخ قرارداد را مطرح کرده بود، حال این پرسش مطرح است که چرا هیچ یک از طرفین حاضر نیستند که اصلی ترین مسئله را ابهام زدایی کنند؟ فسخ یا اخراج؟ آیا نامه نگاری های فدراسیون برای ویلموتس و وکلایش پس از ترک نهایی ایران و درخواست برای بازگشت به تیم ملی، فقط یک ترفند حقوقی بود تا از آن نامه ها به عنوان سند و مدرک در فیفا استفاده کنند؟

پژمان فر نماینده مجلس طی مصاحبه با رادیو ورزش در 17 خرداد مدعی شد که قیدی از سوی عوامل ایرانیِ طرف قرارداد به متن اضافه شد که خسارت به ضرر ایرانی ها و به نفع طرف بلژیکی باشد. این موضوع، دقیقا عکس ادعای تاج است. در صورت اثبات این ادعا، بحث تبانی طرفین بیش از پیش جدی می شود. به طور کلی، تغییرات متن قرارداد و اضافه یا کم کردن بندها پس از امضاء، بدعتی عجیب بود که توسط فدراسیون انجام شد. آیا این تغییرات با موافقت وکلای ویلموتس انجام شد؟

پرونده شستا و اتفاقات در ترکیه

اتفاقاتی که پیش از بازی با عراق رخ داد و پرداخت مبلغ 2 میلیون یورو به ویلموتس، یکی دیگر از مسائل پُر حرف و حدیث بود. اگر از بحث لباس زیر برای جلب رضایت مرد بلژیکی بگذریم، به نظر می رسد که مسئولان فدراسیون توسط وکلای ویلموتس در وضعیت کیش و مات قرار داشتند و به همین دلیل، هر کاری را در ترکیه انجام دادند تا رضایت وی را جلب کنند. برای انتقال این مبلغ 2 میلیون یورو حدود 150 هزار دلار نیز به عنوان کارمزد از دبی تا استانبول هزینه شد. با استقراض پول از شستا اکنون برای مابقی بدهی، شستا طبق حکم دادگاه می تواند کلیه اموال و املاک فدراسیون از جمله ساختمان فدراسیون و حتی ساختمان های استقلال و پرسپولیس را توقیف نماید. مشکل دیگر اینکه فدراسیون وقتی این 2 میلیون یورو را قرض گرفت، مبلغ ریالی اش حدود 31 میلیارد تومان بود و اکنون باید حدود دو برابر این مبلغ یعنی 52 میلیارد تومان را پس بدهد.مطابق شنیده ها، موجودی خزانه فدراسیون، فعلا 5 میلیون تومان یعنی حدود 220 دلار است!

عوامل مرموز

پژمان فر نماینده مجلس مدعی شد که مطابق تحقیقات فراکسیون ورزش، عواملی در داخل و خارج کشور، در این قرارداد نقش داشتند. او به نقش برخی دلال ها در آلمان اشاره کرد اما توضیح بیشتری نداد. یکی دیگر از نمایندگان مجلس یعنی قاضی زاده هاشمی، پای شبکه دلالی اسپانیا را وسط کشید. تاج نیز از مرکز فرهنگی ایران و هلند نام برد و (توصیه) نامه معروفی که وزیر ورزش به او نوشت. آیا عبارت «جهت بررسی و بهره مندی»، یک دستور پنهانی و مبهم به تاج برای امضاء قرارداد با مربی بلژیکی بود؟

نقش بهروز (بروس) زنجانی در این قرارداد چیست؟ آیا او در هنگام مذاکرات بروکسل، صرفا نقش مترجم را داشت یا یکی از واسطه ها بود؟ آیا او در مذاکرات فسخ در میلان، تاج را همراهی می کرد؟

عبد الکاظم طالقانی از اعضای هیئت رئیسه فدراسیون فوتبال، از «آن هایی» نام برد که قول کمک در پرداخت پول ویلموتس را داده بودند اما بد قولی کردند و همان تأخیرها موجب این خسارت بزرگ شد."آنها" یک کلیدواژه مهم در ادبیات ورزشی ایران است که همیشه در مواقعی اینچنین مورد استفاده قرار می‌گیرد.وقتی که ابهام و ایهام و تعارف و تعویق آرام آرام صورت مسئله را پاک می کند.   

محمد رضا شعاعی