کلید فدراسیون فوتبال در دست غیرفوتبالی‌های ایران (گزارش)

به گزارش "ورزش سه"، یک تابلو ورود ممنوع بزرگ و غیرقابل تصور در جلوی درب ورودی فدراسیون فوتبال روبروی چهره‌های خاص فوتبالی ایران قرار گرفته که آنها را از دستیابی به مسند ویژه در این جایگاه منع می‌کند. هرچند طی سالیان اخیر یکی از انتقادات بزرگی که به فوتبالیست‌های ایرانی وارد بوده عدم تسلط و تحصیلات آنها بوده، اما در این میان کم هم نیستند چهره‌هایی که در کنار فوتبال توانسته‌اند مدارج تحصیلی را پشت سر بگذارند با این حال آنها نیز طبق یک اساسنامه که درباره آن حرف و حدیث زیادی وجود دارد، قادر به حضور در انتخابات و دستیابی به مسندی که شاید بتوانند با آشنایی چند دهه‌ای در آن تصمیماتی کاملا فوتبالی اتخاذ کنند، نخواهند بود. 

استفاده از اسطوره‌های فوتبال بعد از بازنشستگی در سمت‌های مدیریتی در فوتبال اروپا و حتی آسیا رایج شده اما این مساله به طرز عجیبی با اسطوره گریزی در ورزش و فوتبال ما به شکل معکوس پیش می‌رود. این در حالیست که استفاده از چهره‌های مطرح و بازنشسته شده رشته‌های ورزشی در سمت‌های مدیریتی مثل ریاست فدراسیون یا ریاست یک باشگاه چند سالی است که در فوتبال باب شده و اگر تا پیش از این باشگاه‌ها از اسطوره‌های خود به عنوان رئیس افتخاری یاد می‌کردند، در سال‌های اخیر پست‌های مهم اجرایی را به آنها سپرده و اغلب این رویکرد موفق هم بوده است.

در ورزش ایران هم در سال‌های اخیر شاهد ورود چهره‌های مهم رشته‌های ورزشی به پست‌های مهم بودیم و برای مثال در کشتی و وزنه‌بردای و رشته‌هایی از این دست چهره‌های مطرح این رشته‌ها وارد پست‌های مدیریتی شدند ولی در فوتبال همواره دوری فوتبالی‌ها از این رشته و ورود غیر متخصص‌ها مورد نقد بوده است و اگر در مقطعی شاهد حضور چهره‌هایی مثل داریوش مصطفوی و محمد دادکان در رأس کار بودیم که از جنس فوتبال بودند، افرادی مثل تاج و کفاشیان که سبقه‌ای در فوتبال نداشتند در سال‌های اخیر روی کار بوده و حالا هم چهره‌هایی که برای جانشینی آنها نامزد شده‌اند چنین شرایطی دارند.

این درحالیست که خیلی‌ها عقیده دارند باید با حمایت از چهره‌های مطرحی مثل علی دایی که وجهه بین المللی دارند آنها را در کرسی‌های مدیریتی فوتبال  قرارداد تا به ریاست فدراسیون فوتبال و پس از آن سمت‌های مهم در AFC و فیفا برسد و از سرمایه‌های این چنینی به بهترین شکل استفاده شود، اتفاقی که تا کنون شاهد آن نبودیم. در این میان البته جز علی دایی چهره‌های مطرح دیگری از فوتبال نیز حاضر هستند که توانسته‌اند مدارج تحصیلی را نیز پشت سر بگذارند و تنها به واسطه اساسنامه فدراسیون مبنی بر حضور در کار مدیریتی و سابقه مانع از این اتفاق برای آنها شده است. نفراتی مثل وحید هاشمیان، ابراهیم شکوری، مهدی مهدوی کیا، سعید دقیقی، پیروز قربانی، حسین عبدی، افشین پیروانی و ... از جمله چهره‌های مطرح فوتبالی محسوب می‌شوند که از شرایط تحصیلی نیز در سطح بالایی قرار گرفته‌اند.

در ادامه به بررسی شرایط برخی فدراسیون‌ها و بکارگیری چهره‌های مطرح ورزشی آنها در آن خواهیم پرداخت؛

میشل پلاتینی

اسطوره فوتبال فرانسه علیرغم تمام اتهامات، یکی از مهم ترین تغییرات در سبک باشگاه داری در سالهای اخیر را در فوتبال اروپا اعمال کرد. حدود یک دهه است عبارت " قوانین فرپلی مالی" وارد ادبیات فوتبال اروپا شده و طی این سال ها بارها شاهد اخباری مبنی بر تهدید یوفا مبنی بر محروم کردن تیم هایی چون منچسترسیتی و پاری سن ژرمن از شرکت در رقابت های بزرگ بوده ایم؛ پلاتینی در این مورد خاص بسیار تاثیرگذار ظاهر شد.

داور شوکر

اسطوره فوتبال کرواسی و یکی از چند چهره مطرح تاریخ فوتبال این کشور که تا سالیان سال سمبل و نماد تیم ملی این کشور بود و با بازی‌های درخشانش در این تیم و همچنین در ترکیب رئال مادرید او را به یاد می‌آورند، چند وقتی است که ریاست فدراسیون فوتبال این کشور را بر عهده دارد و از سال 2012 در این پست مشغول بکار است و حاصل کار او را در پیشرفت چشمگیر فوتبال این کشور می‌بینیم. داشتن ستاره‌های مطرح در بزرگترین تیم‌های دنیا و صعود به فینال جام جهانی 2018 روسیه بخشی از این کارنامه موفق بوده است.

خاویر زانتی

خاویر زانتی یکی از موفق ترین مثال ها در این عرصه است. ستاره محجوب آرژانتینی نقشی قدرتمند در چارچوب مدیریتی نراتزوری داشته و علیرغم حضور دو عنصر قدرتمند به نام پپ ماروتا و پیر آسیلیو، نقش مهمی خصوصا در حل مشکلات احتمالی باشگاه و بازیکنان می کند؛ تلاشی که شاید تنها در مورد مائورو ایکاردی بی نتیجه ماند.

پاول ندود

بی شک مهم ترین تاثیر ندود در یوونتوس، انتقال کریستیانو رونالدو به این تیم بود. ژرژ مندس، مدیر برنامه رونالدو بعدها عنوان کرد بعد از ملاقات با ندود در تورین، رونالدو را مجاب به انتقال به یوونتوس کرده است. پاول ندود به قدری در یوونتوس نقش مهمی دارد که کوریره دلاسرا در تابستان مدعی شد او به آندره آنیلی گفته در صورت ماندن مکس آلگری، این تیم را ترک خواهد کرد. انتخاب آنیلی؟ ماندن پاول ندود.

 پائولو مالدینی

اسطوره بی چون و چرای تیم میلان که کل دوران عمر فوتبالی خودش را در این تیم سپری کرده و یکی از رکوردداران تاریخ فوتبال از لحاظ تعداد بازی در پیراهن یک تیم است، چند سالی می‌شود که از دنیای فوتبال بازنشسته شده و در این مدت پیشنهاد پست‌های مدیریتی در چلسی و پاریسن ژرمن را نپذیرفت. با این حال حدود یک سالی می‌شود که در سمت مدیر ورزشی باشگاه میلان مشغول به فعالیت است و امور داخلی تیم‌ فوتبال میلان را بر عهده گرفته است. اگرچه میلان برای تبدیل شدن به همان ابر قدرت سابق فوتبال اروپا راه درازی در پیش دارد ولی نشانه‌هایی از پیشرفت در این تیم دیده می‌شود. برنامه بعدی پائولو مالدینی و زوانمیر بوبان، پروژه حضور رالف هالکینگ به عنوان مدیر و سرمربی روسونری در تابستان پیش رو است. سابقه درخشان تئوریسین آلمانی در سالزبورگ باعث شده مالدینی به دنبال اجرای این پروژه در میلان باشد.

فرانچسکو توتی

گماشتن اسطوره‌های باشگاه در سمت‌های مدیریتی در فوتبال ایتالیا نهادینه شده و رم هم اسطوره خودش فرانچسکو توتی را به عنوان مدیر ورزشی منصوب کرده است و از تجربیات او و همچنین وجهه بالایی که دارد استفاده می‌کند. رم به نسبت هزینه‌هایش تیم موفقی در فوتبال ایتالیا و اروپا در سال‌های اخیر بوده است و فصل گذشته لیگ قهرمانان اروپا توانست بارسا پرستاره را از پیش رو بردارد.

ادوین فن در سار

ادوین فان درسار در کنار مارک اوورمارس بقدری در امر استعدادیابی موفق عمل کردند که عبارت "بارساژاکس"، به معنای فلسفه مشترک دو باشگاه بزرگ اروپایی، دوباره زنده شده است. استعدادهای هلندی و غیرهلندی در سالهای اخیر از فرانکی دی یونگ، جاستین کلایورت، ماتیس دی لیخت و بسیاری دیگر راهی تیم های بزرگ اروپایی شده اند. تا زمان تمدید قرارداد فان درسار، ادوود وارد مدیر اجرایی منچستریونایتد همیشه کابوس حضور او را در این پست می دید.

آندری شوچکنو

مهاجم سابق میلان و اسطوره فوتبال اوکراین که زمانی از برترین بازیکنان فوتبال دنیا بود پس از بازنشستگی رو به دنیای سیاست و مربیگری آورد. شوچنکو که چند سالی است هدایت تیم ملی اوکراین را بر عهده گرفته، فعالیت‌های سیاسی - ورزشی خودش را هم شروع کرده و توانسته به واسطه آرای مردمی به پارلمان اوکراین راه پیدا کند و نماینده ورزشکاران در مجلس اوکراین باشد و این کار تاکنون بازخوردهای مثبت و خوبی داشته است.

اریک آبیدال

مدافع سابق تیم ملی فرانسه و بارسلونا که او را به خاطر مبارزه با بیماری سرطان و شکست دادن این غول می‌شناسند چند وقتی است که مدیر اجرایی باشگاه بارسلونا شده و جدال لفظی چند روز قبل او با لیونل مسی سرو صدای رسانه‌ای زیادی بپا کرد. با این حال مدیران بارسا حامی آبیدال هستند و برنامه طولانی مدت برای همکاری با او دارند و باید دید چه عملکردی در این پست مدیریتی حساس خواهد داشت.

آندونی زوبی زارتا

گلر سال‌های دور اسپانیایی که سابقه بازی در بارسلونا را دارد سابقه مدیریت ورزشی در این باشگاه را هم داشته و حالا در المپیک مارسی چنین سمتی را بر عهده دارد. او در دوران مدیریتش در بارسلونا مصاحبه تندی علیه مدیران وقت باشگاه داشت و به همین دلیل از سمت خود برکنار شد و حالا در نقطه‌ای دیگر از دنیا تجربیاتش را به باشگاه مارسی منتقل می‌کند. بارسلونا در ابتدای دهه جدید میلادی دوران حضور زوبی زاره تا روزهای فوق العاده ای را تجربه کرد، اما یک مصاحبه تند علیه بارتومئو پایان دوران حضور او را رقم زد. نکته ای که خود زوبی زاره تا نیز بدان اشاره داشت و مدعی شد اخراج او از بارسلونا سیاسی بوده است.

سامی‌الجابر

اسطوره و ستاره سابق فوتبال عربستان که کل دوران فوتبال خود را به جز مقطعی کوتاه در الهلال عربستان حضور داشت، اکنون به عنوان مدیر این باشگاه مشغول فعالیت است. سامی‌الجابر 2 سال قبل وقتی به عنوان مدیر باشگاه معرفی شد، وعده بازگرداندن الهلال به قله فوتبال آسیا را داد و سال قبل وقتی این تیم قهرمان لیگ قهرمانان آسیا شد به این معنی بود که یک ساله توانست به وعده خود عمل کند و یک نمونه موفق مدیریت ورزشی‌ها در عرصه ورزش است.
از دیگر چهره‌های مطرح فوتبال که می‌توان به سمت‌های اجرایی آنها اشاره کرد ژرژ وه‌‌آ ، کاخا کالادزه، هوار ملامحمد، پیرلوییجی کولینا و... اشاره کرد که حتی در فدراسیون جهانی فوتبال (فیفا) نیز سمت‌های ویژه‌ای به آنها تعلق گرفته است. موضوعی که همانطور که اشاره شد در فوتبال ایران کمترین توجه به قشر فوتبالیست‌ها برای دستیابی به سمت در راس فدراسیون و حتی دیگر سمت‌های مرتبط به آن است. موضوعی که باید دید در سال‌های آتی و با تغییرات احتمالی اساسنامه شاهد تغییر دیدگاه نسبت به آن خواهیم بود یا همچنان باید منتظر معجزه از سوی غیرفوتبالی‌های امتحان پس داده در این بخش باشیم.