چرا دربی تبریز پایگاه اجتماعی قوی ندارد؟ (یادداشت)

به گزارش "ورزش سه"، دو هفته قبل در یادگار امام جای سوزن انداختن وجود نداشت. بیش از 80 هزار نفر از هواداران تراکتور در ورزشگاه حضور داشتند و تازه برخی پشت در اجازه ورود را کسب نکردند و همچنین خیلی از طرفداران نیز به خاطر پرشدن زودهنگام ورزشگاه سهند، در خانه ماندند و نتوانستند این دیدار مهم را از نزدیک تماشا کنند. هفته پس از آن نیز 46 هزار هوادار سرخپوش برای کسب سه امتیاز از تیم امیر قلعه نویی راه سخت و ناهموار یادگار را طی کردند و با برد به خانه برگشتند اما در دربی تبریز کمتر از 10 هزار نفر در ورزشگاه حاضر بود؛ چرا؟!

* سنت دیرینه هواداران ایرانی

در ایران پرسپولیس، استقلال و تراکتور آن قدر هوادار دارند که اگر هر کدام 3-4 بازی در فصل را به ورزشگاه بروند، بازهم هر بازی استادیوم مملو از تماشاگر می شود. اما آن چه در استادیوم های ایران دیده می شود، حضور سیاه و سفید هواداران است. یعنی برای یک بازی مثل فینال لیگ قهرمانان، صدها هزار نفر داوطلب خرید بلیت می شوند اما برای دیدارهای کم اهمیت تر، حتی یک صدم آن ها نیز به ورزشگاه نمی روند؛ حکایت دربی تبریز نیز این چنین است.

* دربی تبریز؛ چرا کم اهمیت؟

دربی تبریز در دهه 60 و 70 شمسی یکی از مهم ترین بازی‌های فوتبال ایران بود. تیم قدیمی تر ماشین سازی هواداران پرتعدادی را برابر تراکتور نوپا داشت و مصاف های این تیم، همواره تقابل فوتبال دوستان سبز و قرمز تبریز در ورزشگاه باغشمال می شد. علاوه بر این دیدار، بازی های دیهیم، سرخاب، کمپیترو و... با حضور پرتعداد هواداران برگزار می شد اما در یک دهه اخیر به دلایل مختلف، تمرکز فوتبال دوستان تبریزی روی تراکتور بوده و نسل جوان نیز گرایشی به این سو داشته است. به شکلی که حالا اکثر هواداران تیم ماشین سازی را قدیمی تر ها تشکیل می دهند. همین دلایل سبب شده تا دربی تبریز، چیزی مثل بازی تراکتور با یکی از تیم های کم طرفدار شهرستانی باشد.

* افت نا به هنگام یاشیل ماشین

در سال 89 که تراکتور به لیگ برتر صعود کرد، ماشین سازی اوضاع خوبی نداشت. در سال های بعد شهرداری تبریز و گسترش فولاد به لیگ صعود کردند اما این ها تیم های درجه دو برای تبریزی ها بودند و همواره در سایه تراکتورسازی قرار داشتند. شاید اگر در ابتدای دهه 90 ماشین سازی به لیگ می آمد، می توانست با جذب هواداران تبریزی دوباره دربی سبز - قرمز جذاب تبریز را زنده کند اما این تیم در افتی نابه هنگام، خوشبختی را از لیگ یک و دو جستجو می کرد.

* گسترش، شهرداری و ماشین؛ رفاقت به جای رقابت

دربی برادرانه یک لقب جذاب برای شهرآورد آذربایجان است اما به هیچ عنوان نشان‌گر روح رقابت در فوتبال نیست. البته این که هواداران دو تیم در اوج صلح و دوستی روی سکوها حضور داشته باشند، بسیار خوب است و چه بهتر که این اتفاق در بازی تراکتور - استقلال هم می افتاد، اما این که تیم های دیگر فوتبال تبریز در سایه تراکتور باشند، نه به نفع فوتبال آذربایجان است و نه حتی به سود تراکتور. در سال های اخیر تیم های دیگر شهر تبریز همواره به نوعی رفیق تراکتور بوده اند و در سایه این تیم فعالیت کرده اند. شاید دلیلش ترس مدیران این باشگاه ها از پایگاه مردمی تراکتور باشد. چون به هر حال در افتادن با چنین تیم بزرگی، می تواند موقعیت باشگاه را تحت الشعاع قرار دهد؛ برای آگاهی بیشتر می توان به بررسی پیامدهای تساوی تراکتور - گسترش در لیگ چهاردهم و ماشین - تراکتور در لیگ شانزدهم پرداخت. این در حالی است که مثلا در فوتبال انگلیس، ممکن است یک محله در لندن تیم خودش را داشته باشد و باوجود هواداران کم تعداد، مقابل آرسنال و چلسی بایستد و هیچ وقت هم کوتاه نیاید. البته این مرکزگرایی برای سرخابی های پایتخت نیز صدق می کند.

* دربی تبریز همیشه به نفع تراکتور

در یک دهه اخیر تیم های تبریزی هیچگاه نتوانسته اند مقابل تراکتور به برتری برسند. این فصل ماشین سازی دو شکست برابر تراکتور داشت و در سال های گذشته نیز شهرداری و ماشین سازی چنین نتایجی را مقابل تیم بزرگتر تبریزی ها رقم زدند. همین موضوع یکی از دلایلی بوده که باعث شده دربی تبریز، هواداران زیادی را «هیچ وقت» به ورزشگاه نکشاند. البته منظور از هواداران زیاد 60-70 هزار نفر است وگرنه حضور 10 هزار نفری که به نوعی عادت همیشگی فوتبال دوستان پرشور تبریزی است.

* این تک قطبی به نفع آذربایجان نیست
اگر ماشین سازی یا گسترش فولاد قدرتمندتر ظاهر می شد و رقیب تراکتورسازی بود، بدون شک تی تی ها بیش از این پیشرفت می کردند؛ همانطور که کری خوانی سپاهان و ذوب آهن باعث شد تا هر دو به تیم های مدعی در فوتبال اصفهان تبدیل شوند یا نمونه بزرگ تر پرسپولیس و استقلال هستند که هر دو سبب پیشرفت یکدیگر شده اند. برای تائید این ادعا باید مصاحبه مدیران باشگاه رئال مادرید و بارسلونا را جستجو کنیم که اعتقاد دارند، حضور رقیب عامل پیشرفتشان شده است.

محمد همتی