سیاه‌جامگان، یکی مثل بهمن و استیل‌آذین

به گزارش "ورزش‌سه"، سال ها است اهالی فوتبال دم از خصوصی سازی در فوتبال می زنند؛ مدام از محدودیت های کنفدراسیون فوتبال آسیا برای این ورزش محبوب در ایران به خاطر دولتی ماندن می شنویم اما مساله این است که پروژه خصوصی سازی در فوتبال ایران همواره یک پروژه شکست خورده بوده است. فوتبال در دنیا یک صنعت پولساز است اما با توجه به اینکه در ایران امکانات و ابزارهای درآمدزایی در فوتبال از مالکان باشگاه های خصوصی سلب شده است، اساسا واگذاری باشگاه های دولتی به بخش خصوصی انتقال موفقی لقب نمی گیرد.

بیش از 50 درصد از باشگاه های خصوصی در سراسر دنیا از حق پخش تلویزیونی تامین می شود اما در ایران این حق از فوتبال گرفته شده است. از سوی دیگر راه های دیگر در آمدزایی برای باشگاه های خصوصی نیز با محدودیت های زیادی مواجه است. به همین خاطر اکثر پروژه های خصوصی در فوتبال ایران با شکست مواجه شده است.

اکنون هم باشگاه سیاه جامگان که کاملا شخصی و با مالکیت محمدرضا عباسی اداره می شود در تامین هزینه های جاری به مشکل خورده و حرف از فروش امتیاز و یا انحلال این باشگاه به وجود آمده است.

در سال های گذشته کم نبودند باشگاه هایی که با سرمایه گذاری عظیم پای به عرصه رقابت  در فوتبال گذاشتند اما بعد از چند سال دیگر ردی هم از آنها یافت نمی شود.

کشاورز تهران
در اواخر دهه 60 وزارت کشاورزی تصمیم به تاسیس یک تیم فوتبال گرفت. باشگاه کشاورز راه اندازی شد و با حمایت های سیدمحمدصفی زاده، رییس وقت فدراسیون فوتبال هزینه های زیادی انجام داد. کشاورز در آن سال ها یکی از پولدار ترین باشگاه های فوتبال ایران محسوب می شد و بازیکنان بزرگی را نیز به خدمت گرفت. بازیکنانی مانند حمید علیدوستی، مجید نامجومطلق، سیدمهدی ابطحی، محمدحسن انصاری فرد، کوروش برمک، مرحوم سیروس قایقران، رضا حسن زاده، نادر محمدخانی، جواد زرینچه، مجتبی محرمی، کریم باقری، رضا شاهرودی، پژمان جمشیدی و ... از جمله بازیکنانی بودند که تا قبل از سال 1375 و انحلال باشگاه کشاورز پیراهن این تیم را بر تن کردند. کشاورزی که با هزینه های آنچنانی وارد فوتبال شده بود، به دسته دوم سقوط کرد و تصمیم به واگذاری امتیازش گرفت تا دیگری نامی از این تیم در فوتبال ایران شنیده نشود. کشاورز که دستمزدهای فراتر از حد معمول آن زمان فوتبال به بازیکنان پرداخت می کرد، بهترین عنوان خود را در چهارمی لیگ آزادگان در سال 1371 جست و جو کرد.

بهمن کرج
بهمن کرج در سال 1372 در شهر تهران توسط بهمن مداح و اکبر مقیم با خرید امتیاز باشگاه بانک سپه تهران تاسیس شد و پس از پایان لیگ در سال ۱۳۷۴ به شهر کرج انتقال پیدا کرد. بهمن در حد فاصل سال های 74 تا 78 سرمایه گذاری ویژه ای در فوتبال ایران انجام داد. در این مدت بهمن با پرداختی های به موقع و خارج از عرف آن زمان فوتبال، مربیان بزرگی مثل فیروز کریمی را روی نیمکت خود نشاند و بازیکنانی مانند خداداد عزیزی، ستار همدانی، حمید استیلی، مارکار آقاجانیان، محمد خاکپور، علی لطیفی، فرهاد مجیدی، اصغر مدیرروستا، نادرمحمدخانی، محمد نوازی، نعیم سعداوی و... را جزو ستاره های بزرگ فوتبال ایران بودند را به خدمت گرفت. این تیم در مدت کوتاه فعالیت خود(بهمن سال 1379 منحل شد) دو نایب قهرمانی در لیگ آزادگان(74 و 76) و یک قهرمانی(73) و دو نایب قهرمانی(76 و 79) جام حذفی را در ویترین افتخاراتش ثبت کرد.

استیل‌آذین تهران

پس از جدایی علی پروین از تیم پرسپولیس، حسین هدایتی با خرید امتیاز باشگاه اکباتان تهران تیمی با نام استیل آذین را ساخت. در سال 86 استیل آذین با هزینه ای هنگفت جمعی از ستاره های بزرگ فوتبال ایران را دور هم جمع کرد و تیمی در حد لیگ برتر را به لیگ دسته اول سپرد. در آن سال علی پروین به عنوان مدیرعامل باشگاه در کنار استیل آذین حضور داشت اما با وجود هزینه های سرسام آور و جذب ستاره های بزرگ این تیم نتوانست به لیگ برتر صعود کند. پس از دو سال در نهایت استیل آذین با هدایت نادر دست نشان و با حضور جمعی از بازیکنان باتجربه و جوان به لیگ برتر رسید. در فصل ۸۹-۸۸ استیل آذین با هدایت حمید استیلی و مدیریت فنی حشمت مهاجرانی وارد لیگ برتر شد و توانست نتایج خوبی به دست بیاورد و پنجم شود. سال دوم حضور در لیگ برتر با تقویت تیم و جذب ستاره های پرتعداد همراه شد تا کسب سهمیه آسیایی را به همراه داشته باشد اما با وجود هزینه های انجام شده، به خاطر ضعف مدیریتی و عدم هماهنگی میان اعضای باشگاه استیل آذین نتایج دور از انتظاری گرفت و به لیگ دسته اول سقوط کرد. پس از سقوط تیم استیل آذین به لیگ آزادگان حسین هدایتی دولابی اعلام کرد که تیم استیل آذین به سمنان انتقال یافته است اما در نهایت این تیم نتوانست موفقیتی کسب کند و حالا هیچ اثری از استیل آذین وجود ندارد.

سایر تیم‌ها
علاوه بر تیم هایی که از آنها نام برده شد، کم نبودند باشگاه هایی که با هزینه شخصی ادامه حیات می دادند اما ناگهان محو شدند. باشگاه هایی مانند شیرین فراز که مالکش با بدهی میلیاردی روانه زندان شد و یا باشگاه استقلال اهواز که تیمی قدیمی است اما مشکلات مالی از زمانی که خصوصی شد نگذاشته این تیم نفس راحتی بکشد( البته استقلال اهواز همچنان در لیگ دسته اول فعالیت می کند). داماش گیلان یکی دیگر از این تیم ها بود که حالا در دسته دوم حضور دارد. می توان از شموشک نوشهر هم نام برد که بعد از فوت مرحوم درویش دیگر اثری از این تیم یافت نمی شود. باشگاه هایی مانند پورا، اکباتان، سرخپوشان دلوار افزار و... نیز نمونه های دیگری از این باشگاه ها هستند.

شکست خصوصی سازی
به نظر می رسد پروژه خصوصی سازی با شرایط کنونی هرگز در فوتبال ایران موفق نمی شود. اگر می بینیم امروز در کوران مشکلات اقتصادی باشگاه هایی که به نوعی به دولت وابستگی دارند، با مشکلات مالی دست و پنجه نرم می کنند، پس باید بدانیم باشگاه هایی که با هزینه شخصی اداره می شوند، هرگز نمی توانند دوام زیادی در فوتبال ایران بیاورند. شاید سیاه جامگان هم ظرف سال های آینده به سرنوشتی شبیه نمونه های بالا دچار شود که اگر اینطور شود، با شرایط کنونی فوتبال عجیب نیست.