تماشاگردارهای غیرسرخابی فوتبال تهران

به گزارش "ورزش سه"، اولین بار فوتبال در تهران با مسابقاتی که بین موسساتی مثل بانک شاهی و تلگرافی انجام می‌ شد، آغاز شد و از سال 1301 مسابقات باشگاه های تهران آغاز شد.

اولین تیمی که صاحب تماشاگر اختصاصی بود تیم کلوب تهران بود که بعدها به توفان تغییر نام داد. توفان تا 15 سال یکه تاز قدرت و محبوبیت بود اما وقتی در سال 1321 تیم دارایی متولد شد، گروهی از دوستداران فوتبال علاقمند به این تیم شدند که برخی از بهترین ستارگان فوتبال را داشت.

دیدار توفان و دارایی در سال 1324، اولین مسابقه مهم و تاریخ ساز باشگاهی در ایران بود که 15 هزار تماشاگر داشت. مصطفی مکری و حسین مبشر، 2 رئیس فدراسیون در سال های میانه دهه 30 تا ابتدای دهه 50 بازیکنان 2 تیم بودند.

با انحلال تیم توفان، تماشاگران فوتبال به تیم هایی چون شاهین و دوچرخه سواران نوظهور متمایل شدند. با پایان جنگ جهانی دوم در سال 1324 مردم به عرصه های جدید اجتماعی متمایل شدند و علاقمندان جدید فوتبال، بین شاهین و دوچرخه سواران تقسیم شده و کانون قدرت را در فوتبال به 3 تیم شاهین، تاج (جایگزین 2 تیم دوچرخه سواران و سرباز که از ادغام این 2 تیم پدیده آمد) و دارایی تقسیم شدند. شاهین و تاج و دارایی به تناسب حدود 40 ـ 30 و 30 درصد در حالی ادامه حیات دادند که شاهین اندکی بیش از 2 تیم اشاره تماشاگر داشت.

با انحلال دارایی و شاهین و ظهور پرسپولیس، عرصه فوتبال در سال های واپسین دهه 40 ، 2 قطبی شد. پرسپولیس و استقلال در این سال ها، پیکان هم در سال 47 ظهور کرد و تا یک سال و نیم تعداد تماشاگرش به اندازه پرسپولیسی بود که با یک تیم جوان در مسابقات شرکت می‌ کرد. بعد از بازگشت پیکانی ها به تیم خودشان یعنی پرسپولیس، بین تماشاگر شاهین قدیم و پرسپولیس جدید و پیکان که از ستارگان سابق شاهین و پرسپولیس به وجود آمده و در سال 49 منحل شده بود اتحادی تاریخی به وجود آمد و از این سال بود که درصد تماشاگر پرسپولیس بسیار زیاد شد.

در سال های 51 تا 53 شاهین و دارایی دوباره گشایش یافتند و برخلاف انتظار، تماشاگر سابق دارایی، تمایلی به حمایت دوباره از این تیم نداشت اما شاهینی ها تا زمان حضورشان در سطح بالا یعنی سال 80، همواره بین 2 تا 10 هزار تماشاگر در مسابقات خود داشتند.

اما در تمام این سال ها یک اقلیت مذهبی و اجتماعی، یعنی ارامنه تهران، یک تیم فوتبال نارنجی پوش به اسم آرارات را تشکیل دادند که همواره تنها بازیکن ارمنی می‌ پذیرفت. جالب اینکه ستارگان برتر این تیم مثل کارو حق وردیان، آندرانیک تیموریان، مارکار آقاجانیان، ویگن زینلی، ادموند اختر، ادموند بزیک، وازگن صفریان و ... در 2 تیم پرسپولیس و استقلال و بعضا دارایی و پاس توپ می‌ زدند اما آرارات همواره قدرت و محبوبیت داشت و تماشاگری بین 3 تا 5 هزار نفر را به استادیوم امجدیه می‌ کشاند. آنها تنها یک بار در مسابقات باشگاه های تهران به دسته پایین تر سقوط کردند.

در 20 سال گذشته گروه های زیادی سعی به جذب تماشاگر اختصاصی داشت، این گروه ها عبارت بودند از:

1. سایپا: تیم نارنجی پوش که کارمندان شرکت سایپا را با عناوینی مثل پاداش و اضافه کار به ورزشگاه ها کشاند اما وقتی موفقیت تام و کاملی نداشت و به کرج کوچید.

2. صبا: زمانی که در صباشهر از بخش رباط کریم حضور داشت همواره هزار تا 3 هزار تماشاگر اختصاصی داشت که برای حمایت از تیم صبا بدون چشمداشتی به ورزشگاه می‌ آمد. رفتن صبا به قم، این تماشاگر حاشیه جنوب تهران را حذف کرد.

3. استیل آذین: استارتش با علی پروین و برخی از مردان سابق پرسپولیس بود. روز اول 20 هزار تماشاگر را به شهید شیرودی کشاند اما رفته رفته تماشاگر خود را از دست داد و وسوسه قرعه کشی اتومبیل و موتورسیکلت راه به جایی نبرد. آنها با حضور کریمی و مهدوی‌کیا در سال های 88 و 89 هم نتوانستند بیش از 5 هزار تماشاگر اختصاصی داشته باشند.

4. راه‌آهن: تاکتیک های مدیریتی انصاری‌فرد، بهره برداری از ارزان ترین مدل جذب تماشاگر بود. زمانی که این تیم نام شهرری را برای فرار از کوچ اجباری به شهرستان ها که در دوره مدیریت علی آبادی و سعیدلو بر ساختار فوتبال چسبیده بود، بچه مدرسه ای های درس نخوان شهرری را با وعده های ارزان مثل پرداخت کیک و ساندیس (سرانه 1500 تومان برای هر تماشاگر) در آن زمان به استادیوم شهرک اکباتان می‌ آورد و تماشاگر مدارس راهنمایی و دبیرستان به جز این دلشان به اتوبوس سواری در کنار دوستانشان خوش بود. راه‌آهن بر این اساس در هر بازی 400 تا 500 تماشاگر خرید!

5. پیکان: آنها سعی داشتند با بهره گیری از مدل موفق صبای رباط کریم، در قلعه‌ حسن خان سابق (شهرک قدس) تماشاگر اختصاصی داشته باشد. آنها با تماشاگر اختصاصی بین هزار تا 1500 نفر در مواقع قرعه کشی اتومبیل به شرط برد پیکان تا 4ـ3 هزار تماشاگر پیشرفت داشتند. حتی سقوط پیکان به لیگ دسته یک هم باعث حذف این تعداد تماشاگر نخواهد شد.