تاریخچه جام ملت های آسیا (1996)

به گزارش "ورزش سه" در بهمن ماه سال 1374 اوضاع فوتبال ملی به بدترین وضعیت خود رسیده بود. بعد از ناکامی در جام ملت های 1992، ایران در مرحله دوم مقدماتی جام‌جهانی 1994 آمریکا در غیاب عابدزاده، پیوس، محرمی، کرمانی و مصدومیت استیلی شکست خورد. 2 برد برابر ژاپن و کره شمالی و 3 باخت مقابل کره جنوبی، عراق و عربستان هر چند در درجه اول به علت اشتباهات غلامپور ناکام شدیم اما وضعیت تیم‌ملی هم خراب بود.

آری هان جایگزین پروین

ناصر نوآموز در تیرماه 72 از فدراسیون فوتبال کنار رفت و غفوری فرد از صفی زاده به عنوان رئیس فدراسیون بهره برد و صفی زاده که از علی پروین چندان راضی نبود و علاقه ای به او نداشت، بعد از شکست در مقدماتی جام‌جهانی 1994 آمریکا، او را از کار برکنار کرد. در بهار 73 صفی زاده با آری هان مذاکره کرد تا او را سرمربی تیم‌ملی کند اما ناگهان، تغییرات تازه ای بروز کرد، آری هان که در فدراسیون صفی زاده مورد تکریم قرار گرفته و با او در حد یک رئیس جمهور برخورد می‌ شد، وقتی در اردیبهشت 73، مدیر تازه ای را بالای سر خود دید، شرایط را وارونه دید، حتی در یکی از تمرینات اتومبیلی برای بازگرداندن «آری هان» به هتل نیامده و او را با وانت تدارکاتچی به هتل برگرداندند. در بهمن 72، غفوری فرد جای خود را در صندلی ریاست سازمان به مهندس هاشمی طبا داد که تجربه وزارت در دولت شهیدباهنر و موسوی را از 12 سال قبل داشت. از اقدامات اولیه هاشمی طبا حضور عابدینی به عنوان رئیس فدراسیون جای صفی زاده بود.

حضور عابدینی و با دیگر تغییرات

عابدینی از وجود استانکوی کروات به عنوان سرمربی تیم‌ملی بهره برد اما انتخابات نادرست، عدم دعوت از استیلی، خاکپور، مرفاوی و ... در تیم‌ملی و ناهماهنگی بین استانکو و دستیارانش باعث شد در مسابقات آسیایی 1994 تنها یمن را ببریم. در گروهمان با بحرین و ترکمنستان مساوی کردیم و به چین باخته و حذف شدیم آن هم در همان مرحله گروهی!

روزگار بد فوتبال ایران

فوتبال ما روزهای بدی را سپری می‌ کرد. در سال 74 فیروز کریمی و ناصر حجازی برای سرمربیگری تیم‌ملی مطرح شدند اما با حضورشان یا موافقت نشد یا آنها نپذیرفتند ... در اسفند 74، در حالی که مربیان بزرگ برای پذیرفتن سکان هدایت تیم‌ملی هراس داشته و احتمال از دست رفتن آبرو را می‌ دیدند، فائقی یک انتخاب جسورانه کرد. مایلی‌کهن! او که 7 روز قبل به عنوان دستیار بهمن صالح نیا در تیم‌ملی جوانان مطرح شده بود حالا او را به عنوان سرمربی تیم‌ملی به مصطفوی پیشنهاد می‌ کرد ... در همان زمان مصطفوی در حال مذاکره با «آلفرد ریدل» و «اتوفیستر» بود، فیستر برای صعود ایران از گروه مقدماتی جام ملت های 96 که تیم های نپال، سریلانکا و عمان در آن بودند، مبلغ کلانی را به عنوان پاداش پیشنهاد داده بود!

صعود تا نیمه نهایی با مایلی‌کهن

مایلی‌کهن در حالی تیم‌ملی را در دست گرفت که در فوریه 1996 (بهمن 74) تیم‌ملی در رتبه 121 رنکینگ فیفا قرار داشت. او تیم‌ملی را برای مقدماتی جا ملت های 1996 برگزید، تیمی که در بازی های تدارکاتی نسبتا خوب کار کرد و قطر و کویت را در خانه حریفان برد و در مسابقات مقدماتی هم در بازی های رفت‌وبرگشت، نپال را 12 ـ صفر، سریلانکا را 11 ـ صفر و عمان را 4 ـ یک برد ... اتوفیستر برای صعود از چنین گروهی پاداش کلان می‌ ساخت، مایلی‌کهن که ایران را به باور و امیدواری رسانده بود با تنها 2 بازی تدارکاتی تیم ایران را به مرحله نهایی جام ملت های 96 برد.

حضور جوانان در تیم‌ملی

مایلی‌کهن، تیم‌ملی را با عابدزاده، نکیسا، هادی طباطبایی، پیروانی، استاد اسدی، فلاحت زاده، خاکپور، میناوند، سعداوی، دین محمدی، اکبر یوسفی، علی میرزااستواری، استیلی، مجتبی محرمی، کریم باقری، منصوریان، داریوش یزدانی، خداداد عزیزی، علی موسوی، علی دایی، مهدی مهدوی کیا و ... به مسابقات جام ملت ها برده بود از نفرات حاضر در دور مقدماتی مسعود استیلی، قلعه‌نویی و حکیم زاده و از جمع نفرات آماده تیم ها مدیرروستا، گروسی زرینچه، نادر محمدخانی و ... را نداشت اما حضور جوانانی با 21، 20 و 19 سال مثل نکیسا، یزدانی، علی موسوی، میناوند و مهدوی کیا در این تیم مثالزدنی بود. ایران در بازی اول ترکیبی نامنظم داشت. نکیسا (دروازه‌بان)، پیروانی، باقری و استاداسدی (مدافع)، اکبر یوسفی و دین محمدی (2 پیستون)، استیلی، منصوریان و خداداد (هافبک) و دایی و مهدوی کیا (مهاجم) بودند ... ایران 2 ـ یک به عراق باخت تازه گل ایران را دایی در دقیقه 90 از روی نقطه پنالتی زد.

ترکیبی با حداکثر استفاده از توان بازیکنان

همزمان عربستان برابر تایلند 6 ـ صفر برنده شد، ایران با هراس نظاره گر مسابقه رقبا بود، در بازی دوم تغییراتی در تیم انجام شد و میناوند و سعداوی به زمین آمدند. اتفاقا هر 2 در این بازی گل زدند و دایی گل بعدی را زد و تایلند را 3 ـ یک بردیم، عربستان هم عراق را یک ـ صفر برد. بعد از 2 بازی عربستان با 2 برد، 7 گل زده، بدون گل خورده اول، ایران با یک برد، یک باخت، 4 گل زده، 3 گل خورده دوم و عراق با یک برد، یک باخت، 2 گل زده، 2 گل خورده سوم شدند. در مسابقات 12 تیم حاضر بودند و تیم های اول و دوم هر گروه سه گانه به همراه 2 تیم برتر سوم به یک چهارم می‌ رفتند. ایران با یک مساوی برابر عربستان جزو یکی از 2 تیم سوم گروه ها می‌ شد، حداکثر برنامه ریزی ما این بود اما ترکیب تازه تیم‌ملی که تا 3 سال بعد اساس بهترین تیم‌ملی 40 سال اخیر ما بود در این بازی شکل گرفت و باقری به خط میانی و خداداد به حمله رفتند. باقری با استیلی و منصوریان مثلث میانی و دایی و خداداد زوج حمله را ساختند، ترکیبی که به حداکثر استفاده از توان بازیکنان منجر می‌ شد.

تحول و رنسانس فوتبال ایران

عربستان صعود خود را قطعی کرده اما با یک واقعیت جدید یعنی تحول و رنسانس فوتبال ایران مواجه شدند ... ایران با ارائه گر یک بازی عالی با 3 گل باقری، دایی و خداداد، 3 ـ صفر برنده شد و یار تعویضی ما علی موسوی هم یک توپ را به دیرک دروازه زد، عراق هم 4 ـ یک تیم تایلند را برد. حالا ایران و عربستان هر 2 با 2 برد و یک باخت، 7 زده و 3 گل خورده برابر بودند اما به علت بردمان برابر عربستان ما تیم سه گروه شدیم و در یک چهارم نهایی، حماسه ساز شدیم ... در یک بازی رویایی و تاریخ ساز، برابر کره جنوبی 6 ـ2 برنده شدیم در حالی که نیمه اول را با شکست 2 ـ یک به رختکن رفته بودیم در نیمه دوم رویایی کار کردیم. هر چند دایی 4 گل زد اما خداداد عزیزی ستاره ایران در این بازی بود.

عربستان، داوری و پنالتی‌ها

در نیمه نهایی بار دیگر به مصاف عربستان رفتیم. تیمی که از بازی قبل خود بهتر بازی می‌ کرد اما جمال قاندور داور مصری به مدد عربستان آمد. او در دقیقه 27 گل درست خداداد عزیزی را آفساید اعلام کرد و در دقیقه 75 پنالتی مدافعان عربستان را روی استیلی نگرفت. بازی صفر ـ صفر شد و به وقت اضافه رسید و در ضربات پنالتی تکلیف کار روشن شد. در پنالتی ها عابدزاده که در دقیقه 117 جای نکیسا را گرفته و برای اولین بار در این بازی ها به میدان می‌ آمد، 2 ضربه حریف را دفع کرد اما خاکپور، دایی و یزدانی، پنالتی های خود را خراب کردند تا باز هم به فینال نرسیم.

واقعا دردآور بود

بهترین تیم بودیم اما قهرمان نشدیم در بازی رده‌بندی کویت را در ضربات پنالتی بردیم و سوم شدیم، تیم اخلاق بازی ها شدیم. خداداد بهترین بازیکن و دایی بهترین گلزن مسابقات شدند ولی هیچ کدام ارزش قهرمانی از دست رفته را نداشت.