تاریخچه جام ملت های آسیا (1992)

به گزارش "ورزش سه"، با تغییر شرایط اجتماعی و انتخابات جدید در سازمان تربیت بدنی اهالی فوتبال در انتظار تغییراتی در کادرفنی تیم‌ملی بودند و البته این اتفاق خیلی زود رخ داد. ایران که به رتبه سوم جام ملت های 1988 رسیده بود بلافاصله خود را برای مسابقات مقدماتی جام‌جهانی 1990 آماده کرد. در این اثنا تیم‌ملی ژاپن به دعوت فدراسیون به ایران آمد و 3 بازی دوستانه انجام داد. آنها تیم‌ملی امید را یک ـ صفر بردند. با تیم‌ملی بزرگسالان 2ـ2 کردند اما به تیم منتخب خوزستان 3 ـ یک باختند. این مسابقه ایران و ژاپن یک بازی تاریخی است. مسابقه ای که به پایان کار پرویز دهداری در تیم ایران منجر شد.

پرتاب سنگ و یخ به سمت دهداری

تماشاگران روز 30 دی ماه 67 در حالی که 2 ـ یک از ژاپن عقب بودیم، اعتراضات به کادرفنی تیم‌ملی را با فریادهای پروین، حجازی، مربی تیم‌ملی و دهداری «حیا کن تیم‌ملی رو رها کن» شروع شد. پرتاب سنگ و یخ به کادرفنی بغض دهداری را به همراه داشت. از آن تاریخ تا پایان سال 67 هر چند او اسما سرمربی تیم‌ملی ماند اما دیگر هیچگاه روی نیمکت تیم‌ملی ننشست و در بازی های مقدماتی جام‌جهانی 90 برابر تایلند و بنگلادش (2بازی)، رضا وطنخواه سرمربی تیم‌ملی بود. اعتراض مردم به نتایج تیم‌ملی بود ولی دوری ستارگانی مثل درخشان، ناصر محمدخانی، شاهرخ و شاهین بیانی و ... مزید بر علت بود.

شدت گرفتن اعتراضات

در مسابقات مقدماتی جام‌جهانی ایران ابتدا در بانکوک، تایلند را 3 ـ صفر برد، سپس در داکا، بنگلادش را به سختی 2 ـ یک شکست داد، در بازی برگشت ایران و بنگلادش که اواخر اسفند 67 در تهران برگزار شد، مردم به شدت علیه کادرفنی موضع گرفتند، در این بازی ایران به سختی و با گل دیرهنگام دقیقه 86 مرفاوی برنده شد. بالاخره فدراسیون تصمیم خود را گرفت و کادرفنی تازه ای معرفی کرد. مهدی مناجاتی و مسعود معینی که از مردان کادرفنی دوره ای دهداری بودند، به تیم‌ملی آمدند. ایران بعد از عید ابتدا 3 ـ صفر تایلند را برد و بازی رفت و برگشت با چین که سرنوشتمان را روشن می‌ کرد، به دلیل فوت امام (ره) 40 روز به تعویق افتاد. در بازی رفت 2 ـ صفر به چین باخته و در بازی برگشت 3ـ2 حریف را برده و به علت تفاضل گل ضعیف از دور بازی ها حذف شدیم. فدراسیون فوتبال هم بعد از این رئیس تازه ای شناخت ... همه چیز تغییر کرده بود.

پروین سرمربی جدید تیم‌ملی

در سال 68 قانون اساسی، اصلاح شده و به رفراندوم گذشته شد، رئیس جمهور، رئیس دولت تازه بود. هاشمی، دکتر غفوری فرد را رئیس سازمان تربیت بدنی کرد و دکتر غفوری فرد از ناصر نوآموز به عنوان رئیس جدید فدراسیون بهره برد. نوآموز قصد داشت حسن حبیبی را سرمربی و علی پروین را دستیار او در تیم‌ملی کند اما پروین تنها سرمربیگری را پذیرفت تا حسن حبیبی سرمربی امیدها و علی پروین سرمربی بزرگسالان شود. سرمربی جدید در آذر 68 تیم‌ملی را در جام صلح و دوستی کویت شرکت داد. پروین، بازیکنان شاغل در لیگ قطر را در این مسابقات نداشت اما پنجعلی و شاهرخ بیانی، از جمله مستعفین سال 65 را به تیم‌ملی برگرداند. پروین اعلام کرد که هیچ خط قرمزی ندارد، او بعدها همه مستعفیان فعال، بازیکنان حذف شده تیم‌ملی در سال 63 و 64 و بازیکنان به خارج رفته آماده یا بازیکنان وارد شده در خط قرمز مربیان گذشته را به تیم‌ملی برگرداند. نفراتی مثل درخشان، محمدخانی، شاهین بیانی، ابطحی، مرتضی فنونی زاده، شاهرخ بیانی، پنجعلی و پیوس 8 مستعفی بازگشته بودند و قلعه‌نویی، سلطانی، مختاری فر و رضا احدی جزو نفرات خط قرمر بودند، پروین حتی از عبدالرضا برزگری هم در یکی از بازی های دوستانه تیم‌ملی بازی داد.


قهرمانی در پکن

پروین با تیمی متوسط و دفاعی با درخشش محرم، شاهرخ بیانی، نامجومطلق، پیوس، پنجعلی و عملکرد خوب عابدزاده، رضا حسن زاده، مهدی فنونی زاده و مرفاوی، مهدی فنونی زاده و مرفاوی، تیم‌ملی را در بازی های آسیایی 1990 پکن قهرمان کرد. این تیم بعد از قهرمانی در پکن 90، اساس خود را برقدرت بدنی بست و مهدی فنونی زاده به عنوان هافبک دفاعی سمبل این تیم بود. پروین با یک دروازه‌بان مطمئن، یک دفاع باتجربه و یک دفاع جنگنده، 2 دفاع کنار پراستقامت، یک هافبک دفاعی قلدر، 2 هافبک کنار تاکتیکی، یک هافبک وسط باهوش، یک مهاجم گلزن و یک مهاجم سرزن تیم‌ملی را بسته بود.

بازی درخشان مقابل الجزایر

بعد از برد برابر الجزایر در مهر 1370 و در مسابقات جام آسیا ـ آفریقا ایران در قاره بار دیگر سر زبان افتاد. در مقدماتی جام ملت های 1992، ایران در گروهی آسان پاکستان را 7 ـ صفر و هندوستان را 3 ـ صفر برد، در مرحله نهایی، مسابقات در 2 گروه 4 تیمی برگزار شد و ایران با امارات، کره شمالی و ژاپن در یک گروه قرار گرفت، گروهی سخت بود. کره شمالی در آسیایی 90، فینالیست بود و امارات نماینده آسیا در جام‌جهانی 1990، ژاپن هم میزبانی رو به رشد بود. پروین تیمش را برمبنای عابدزاده، نادر محمدخانی، رضا حسن زاده، محرمی، زرینچه، نامجومطلق، مهدی فنونی زاده، قایقران، ابطحی، پیوس و مرفاوی بست اما مصدومیت نامجومطلق و افت مرفاوی باعث شد کرمانی و شاه محمدی جایگزین این 2 شوند.

کاستی های تیم 92

با آغاز جام ملت های آسیا در هیروشیما مشخص شد که کاستی های تیم پروین زیاد است و نگرانی ها بی دلیل نبوده است. در بازی اول، کره شمالی را 2 ـ صفر و با 2 گل پیوس و قایقران بردیم. ژاپن میزبان و امارات که والری لوبانفسکی را به عنوان سرمربی داشت صفر ـ صفر شدند ... وقتی در بازی دوم ژاپن با کره شمالی هم صفر ـ صفر کرد، ما محکوم به برد بودیم تا از گزند رویارویی با میزبان قدرتمند برای پیروزی برابر ما در بازی سوم راحت باشیم. اما این بازی با تساوی بدون گل به پایان رسید تا همه چیز به بازی آخر و نبرد با تیم اوج گرفته ژاپن موکول شود.

قول 500 دلاری پروین

شرایط ناگهان سخت شد. بدترین گزینه برد امارات برابر کره شمالی بود. اگر امارات کره شمالی را می‌ برد صعودش قطعی می‌ شد و ژاپن هم باید ایران را می‌ برد و این اتفاق هم دقیقا رخ داد. در شرایطی که کره شمالی تا دقیقه 80 یک ـ صفر از امارات جلو بود در 10 دقیقه آخر 2 گل زد و صعود کرد. جالب اینکه پروین به هم گفته بود هر کس خبر نبردن امارات را بیاورد 500 دلار از او جایزه می‌ گیرد. با این نتیجه ایران با روحیه ای متزلزل مقابل ژاپن حاضر شد.

حذف و محرومیت ستاره ها

باخت مقابل ژاپن یکی از تلخ ترین نتایج تاریخ فوتبال ملی است. ایران که در نیمه اول حریف را کنترل کرده بود، در دقیقه 55 روی اشتباه جمشید شاه محمدی 10 نفره شد. ژاپن حمله می‌ کرد و دروازه ایران زیرفشار سرانجام فروریخت. در دقیقه 87 روی فرار کازویوشی میورا و واکنش ضعیف عابدزاده ... بعد از این گل نادر محمدخانی، مجتبی محرمی و کرمانی مقدم را نیز با کارت قرمز داور مواجه شدند و ایران با یک افتضاح اخلاقی رقابت ها را ترک کرد. نکته جالب این بود که تیم فوتبال ایران در 270 دقیقه حتی یک تعویض هم انجام نداد. بعد از این بازی ها، علی پروین که سرمربیگری پرسپولیس و تیم‌ملی را با هم در اختیار داشت، اخراج نشد تا شکست های بعدی نیز از راه برسند.